Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WŁODZiMiERZGALEWiCZ
niauniknięciapodejrzeń,izastąpimyjebardziejbezstronnymzastrzeżeniem
–możeczymśtakim:„podawanychprzez,powiedzmy,trzydni,takbyunik-
nąćnieprzyjemnychskutkówubocznych”–wówczasbędzietak,żewkaż-
dymprzypadkulekizostanąpodanewceluopanowaniabóluispowodowania
śmiercinazawszekończącejcierpienie,któremu[inaczej]niemożnazara-
dzić15.
Wdalszymzaściągucytowanyautoruwyraźniaswojestanowi-
sko,pisząc:
Takwięctym,coczynispowodowanieśmierci(czytowsposóbzamierzony,
czyświadomie)rzecząmoralniedopuszczalną,jestto,czydanaosobapowin-
naumrzeć,czyteżnie,anieto,czyjejśmierćpowinnabyćzamierzona,czy
jedynieprzewidywanajakokonsekwencja.Niemożemystwierdzićanimo-
ralnościzamiaru,animoralnościdobrowolnegodziałania,aninawetnatury
owychtajemniczych„innychprawnychimoralnychnorm”,zanimwcześniej
niestwierdzimy,czyśmierćtajestmoralniedopuszczalnawtychokoliczno-
ściach,bezwzględunato,wjakisposóbbyłabyspowodowana,czyteżnie
jest16.
Reakcjajegoadwersarzanatoniestonowanecredokonsekwen-
cjalizmujestnietrudnadoprzewidzenia.WswojejrepliceFinnisza-
uważa:
GotowośćHarrisa,abytymsposobemdzielićludzinatych,którzypowinni
żyć,itych,którzypowinniumrzeć,jestżywąilustracjązmianycharakteru,
serca–atymsamymteżpostępowaniaiświata–którąwprowadzasięwsku-
tekprzejściaodpowszechnejtradycjidoetykikonsekwencjalistycznej.Wpo-
wszechnejtradycji,pytania,czyśmiercionośne,leczniezamierzenieśmiercio-
nośnedziałanielubzaniechaniewiążesięzwiną,czynie,nierozstrzygasięza
pomocątakiegopodziału.Odpowiadasięnanieraczejbiorącpodrozwagęre-
lacjeróżnychkonkurującychzsobąobowiązkówosoby,októrejdziałaniaiza-
niechaniawdanymwypadkuchodzi”17.
Czyprawnakwalifikacjadziałania,posiadającegozarównodobry,
jakzłyskutek,możebyćzależnaodtego,któryznichjestskutkiemza-
mierzonym,aktórytylkoprzewidywanym?
Tymrazemstaramsięzatemustalić,czydziałanieposiadające
dobryizłyskutekmożebyćprawniedozwolonelubniedozwoloneza-
leżnieodtego,czyjegozłyskutekjestprzezdziałającypodmiottyl-
koprzewidywany,czyteżzamierzonyjakocellubśrodek.Zdaniem
niektórychkrytykówzasady(PS),samaideategotypuzależności
kwalifikacjiprawnejczynuodintencjijegosprawcyjestjawnienie-
15Harris[1995],s.38;wtymtomies.202.
16Tamże,s.39;wtymtomies.203.
17Finnis[1995b],s.65.
