Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
omawianegookresurzeczywistościpolitycznejpanującejwRzeczypospolitej.
Wtejprzestrzenikonteksteuropejskimożebyćdrogądowyjaśnieniatego
zjawiska.
Oilewolnąelekcjękrólówwiększośćobywatelitraktowałajakoźrenicę
wolnościszlacheckiej,aleteżjakoideęwyborunajlepszego-przynajmniej
teoretycznie,takwszakzawszeuzasadniano-kandydatadotronu,otylezde-
cydowanieracjonalniejibardoprzyziemniepodchodonodowyborówczy
tourzędnikówsądowych,czyposłówideputatówwskaliwojewódtwa.Być
możetotakżedecydowałooprzywiązaniudowolnejelekcjikrólów.Jakkol-
wiekte,kolokwialniemówiąc,niezawszebyłyudane,pozostałe-wkrótkim
czasieweryfikowalne-okazywałysięzazwyczajdobrymiwyborami.
BadanianaddiejamiRzeczypospolitej
XVI
-
XVIII
wiekukwestiiidei
wyboru-elekcjitraktowanejjakoproblemsamwsobieniedotykają,koncen-
trującsięraczejnakonkretnychprzykładachelekcjikrólówipojedynczych
elekcjiurzędniczychoraznatlezmagańoteurzędyistałejwalcepolitycz-
nejmiędystronnictwamifunkcjonującymiwpaństwiepolsko-litewskim.
Zpewnościąjesttopłaszczyznaważna,niemniejistotnewydajesięsedno
problemu,nailewytworzonezasadywyboru-elekcjibyływtórne,czy
byłypryncypiamigwarantującymiistnieniedemokracjiszlacheckiej.Wtym
kontekściewartotakżezastanowićsięnadfenomenemrozpadustruktur
właściwiewszystkich,wydawałobysiętrwałych,stronnictwpolitycznych
wposzczególnychperiodachhistorycznychdiejównowożytnychRzeczy-
pospolitej.Pełnaodpowiedźnapostawionepytania,przyobecnymstanie
tzw.badańpodstawowych,niejestmożliwa.Okazujesięjednak,żeidea
wyboru-elekcjinajlepszegokandydatanadanestanowiskobyłauznawana
zanajlepsząijedynąmożliwądrogęgodnegoawansuwdiejachRzeczy-
pospolitej,państwapolsko-litewskiegoczasównowożytnych,chociażnie
wszystkietekstyzamieszczonewniniejszymtomietętezęwpełniakceptują.
PrezentowanemonograficzneujęcieproblemuDwolnychelekcji”,zatytu-
łowaneWokółwolnychelekcjiwpaństwiepolsko-litewskimXVI-XVIIIwieku.
Oznaczeniuideiwyboru-międyprawamiaobowiązkami,dokońcażadnego
zewskazanychtuproblemówniewyczerpujeani,bynajmniej,niezamyka,
niemniejdajeinspirującymateriałnietyledoDdywagacji”nadnimi,iledo
podjęciadalszychbadańpodstawowychnadkwestiamiDszczegółowymi”.
Tompodielonyzostałnatrzyczęści.Pierwsza:Wokółidei,symboliiprak-
tykiwyboru,niestetyniejestobszerna,natomiastwskazujewyraźnie,jakie
zagadnienianależyjeszczeprzebadać.Drugaczęść:ElekcjekrólówRzeczypos-
politej,najobszerniejsza,choćniebyłotozamierzeniemorganizatorówprzed-
|10|SŁOWOWSTĘPNE
