Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wielemiejscaomówieniuelekcji,sejmuelekcyjnego,pactaconventa,ko-
ronacjikrólapoświeciłGaspardeTende(1618-1697),wybitnylatynista,
przebywającywPolscewkręguwspółpracownikówLudwikiMariiGonzagi.
PoabdykacjiJanaKazimierzawyjechałznimdoFrancji.Późniejbyłjeszcze
dwukrotniewnaszymkraju.Wroku1686ukazałysiępodpseudonimemdwa
wydaniaksiążkiRelacjahistorycznaoPolscezawierającainformacjeowłady
jejkrólów,ichelekcjiikoronacji,oprzywilejachszlachty,oreligii,prawie,zwy-
czajachiskłonnościachPolaków,wrazzlicznymikwestiamigodnymiuwagi
22,
stanowiącejpokłosiejegopobytuwPolsce.
Publikacjacieszyłasięogromnąpopularnością,oczymświadcząjejliczne
wydania,przezdłuższyokresmiałateżwpływnakształtowanieobrazuPolski
wEuropieZachodniej.OtofagmentksiążkiG.deTende:
JakożewszyscywładcychrześciańscymogąubiegaćsięokoronęPolski,
mająoniswójintereswtym,bysprzeciwićsięelekcjisukcesora,ponieważ
czyniłabyonakrólestwodiedicznymibyłbytosposóbnaichwykluczenie.
[…]IntencjekrólaKazimierzaiwszystkichtych,którzypragnęlielekcji
sukcesora,byłybezwątpieniabardosłuszne.Chcielionibowiemwten
sposóbochronićRzeczpospolitąprzedwszystkiminiebezpieczeństwami,na
którewystawiałasięonawokresiebezkrólewia,naskutekpodiałów,intryg,
aktówzazdrości,ambicjisąsiadówirywalizującychkandydatów.Jednakżeci,
którzysprzeciwialisiętymracjom,stwierdiliprzeciwnie,żeelekcjasukce-
sorabędieoznaczaćpoczątekpaństwadiedicznego
23.
WgroniewieluinnychobserwatorówżyciapolitycznegoRzeczypospo-
litejwXVIIstuleciuprzeważałyopiniepozytywne.Rozwiązaniaustrojowe,
wtymwolnąelekcję,opisywanowsposóbzróżnicowany,niebyłojednak
wwiększościwypadkówocenskrajnychczyniechętnych.
22[G.deTeNde],LesiurdeHauteville,RelationhistoriquedelaPolognecontenante
lepouvoirdesesRois,leurélection,etleurCouronnement,lesprivilegesdelaNoblesse,laRe-
ligion,laJustice,lesmoeursetlesinclinationsdesPolonois;avecplusieursactionsremarquables,
Paris1686
23G.deTeNde,RelacjahistorycznaoPolsce,tłum.ired.T.FalKowSKI,wpro-
wad.M.ForycKI,Warszawa2013,s.193-195
TERESACHYNCZEWSKA-HENNEL
|25|
„MAJESTATNASZYCHKRÓLÓWUZNAJEMY
ZATAKI,JAKIIMPERIUMRZYMSKIE…”
