Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaDubas-Urwanowicz
UNIWERSYTETWBIAŁYMSTOKU
Konsekwencjepolityczneelekcjiviventerege
podczaspanowaniadwóchostatnichJagiellonów
ElekcjaZygmuntaIwKoroniew1506rokubyłaprzekreśleniemuniimiel-
nickiejz1501roku,zakładającejwspólnywybórnastępcykrólaAleksandra
przezLitwinówiPolaków.Wybórtenpokazywałjużnapoczątkuwieku
odrębnetendencjepanującepośródelitlitewskichikoronnych.Polacydążyli
dozniesieniadiedicznościtronulitewskiego(przywilejmielnickiotwarcie
otymmówił).Elitylitewskiezaśtraktowałytoprawojakotrwałąkonstrukcję
swejodrębnościwstosunkudozachodniegosąsiada.Litwinimieliwtejmie-
rzewsparciezestronytrzechżyjącychwówczasJagiellończyków:Władysława,
królaCzechiWęgier,Aleksandra,którytestamentemz24lipca1506roku
przekazywałdiedictwolitewskienajmłodszemuzbraci
1
,iZygmuntaJa-
giellończyka,przedelekcjąwPolsce-księciagłogowskiego,opawskiego,
namiestnikaśląskiegoiłużyckiego.
Elitykoronnepostawioneprzedfaktemdokonanymwpaźdierniku
1506roku,kiedydoszłodowyniesieniaZygmuntaJagiellończykanaDstolec
hospodarski”(królAleksanderumarłwnocyz18/19sierpnia1506roku),
przeprowadiłyelekcjęnowegokróla8grudniategożroku.ZygmuntJagiel-
lończykbyłjużwięcwówczaswielkimksięciemlitewskim.
Niedokonanotegobezsenatorskichzastrzeżeń.JanPrzerębski,kasztelan
sieradki,wswoimwotummówiłpodokonanejelekcji:
Należypowiediećprzyszłemukrólowi[…]żeJegoMiłośćniedlategowybrany
zostałkrólem,pochodizkrólewskiegorodu,albojakobybyłdiedicem
korony,leczżeradykoronnezrobiłytozdobrejwoliizdobregomniemania
oJegoKsiążęcejMiłości,ponieważKoronamiaławolnywybór,któryteż
chcemyzachowaćwprzyszłościiprzekazaćnaszympotomkom[…]
2.
1Z.WoJcIechowSKI,ZygmuntStary(1506-1548),Warszawa1979,s.84
2Cyt.za:ibidem,s.87
CZĘŚĆ
1
|26|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU