Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WielkaBrytania,gdieskłaniałsiękutemuJerzyIIipartiawojenna,ale
przeciwnybyłpremierRobertWalpole.TakżeweFrancjikardynałAndré
Fleurypowstrzymywałzapalczywychwojskowychipolitykówiograniczył
diałaniamilitarnedoLotaryngiiiItalii.Wpaźdierniku1735rokuzawarto
preliminarzepokojowepomiędyFrancjąaAustrią.FrancjauzyskałaLota-
ryngię,S.Leszczyńskizachowałtytułkrólewskiimiałpanowaćdożywotnio
wzdobytejprowincji.KsiążęLotaryngiipośmierciostatniegoMedyceusza
miałuzyskaćToskanię,nastąpiłyteżzmianyweWłoszech,acesarzzatrzy-
małLombardię.Rzeczpospolitawtymczasiebyłaczęściątworzonejprzez
dyplomacjęfancuskąDbarierywschodniej”,którątworzyłyopróczniejtakże
TurcjaiSzwecja.W1735rokuwybuchławojnaRosjizTurcją,aledecyzję
ojejwywołaniupodjęłaRosja.Pojejzakończeniu,w1741roku,wybuchła
wojnaszwedko-rosyjska.DBarierawschodnia”okazałasiębardotrudna
dosterowaniainiezadiałała.Wydarzeniazwiązanezprzedostatniąelekcją
potwierdająkoncepcjęoistniejącymw
XVIII
stuleciuDkoncerciemocarstw”,
wktórymniebrałaudiałuRzeczpospolita,pokazałatakżedominacjędwóch
mocarstw:FrancjiiWielkiejBrytanii.
WmomencieśmierciAugustaIIIEuropabyłapodielonanadwabloki:
Dsystempółnocny”,wskładktóregowchodiłaRosja,Prusy,WielkaBry-
tania,DaniaiSzwecja,orazDsystempołudniowy”zHiszpanią,Francją
iAustrią.Nasytuacjępolitycznąwpływałotakżewyczerpaniefinansowe
mocarstw,którepraktyczniewykluczałoprowadeniewojnyczyaktywnej
politykizagranicznejpowojniesiedmioletniej.WielkaBrytaniapowojnie
nieprowadiłapolitykiwEuropie,tylkoobserwowała.PodobnieFrancja
prowadiłabardoostrożnąpolitykę,aAustrianiemogłaliczyćnażadną
pomoc.SiłąrzeczypodczaselekcjiRosjaiPrusymiaływolnąrękę.Nie
jestcelemtegoartykułuopisywanieprzebieguelekcjiiwyboruStani-
sławaPoniatowskiego.ByłtowładcawygodnydlaRosji,niewieleznaczący
wEuropie,wydajesięwięcsłusznaopiniaH.Schillinga,żeDwbarokowym
świeciedworówisojuszyrangagłowypaństwabyłaniemalżetaksamo
ważnajaksiłauderzeniowajegoarmii”
26
.Podobniejakpopoprzednim
bezkrólewiu,zopóźnieniemzadiałałaDbarierawschodnia”.W1768roku
TurcjawypowiediaławojnęRosji,Francjaudieliłapomocykonfederatom
barskim,aw1772rokuwspieranyprzezFrancjęGustawIIIprzeprowad
monarchicznyzamachstanu,którywyrwałSzwecjęspodkuratelirosyj-
skiej.ByłatoostatniainterwencjamonarchiifancuskiejwtejczęściEuropy.
26H.SchIllINg,Jednośćiróżnorodność…,s.221
MARIUSZMARKIEWICZ
|55|
EUROPAAELEKCJEPOLSKICH
MONARCHÓWWXVIIIXVIIIWIEKU