Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niebyłdlaocaleniaizapewnieniaresztyKraiuNastępcomswoim.Kraielek-
cyjnemuTronowipodległy,nigdybyćwolnymniemniemamodwpływów
izagnieżdżeniasięobceyprzemocy
61.
Inneargumentyprzeciwwolnejelekcjiprzytaczałnatejżesesjiposeł
kowieńskiTomaszMineyko,którytwierdił,że
RzeczpospolitaPolska,przyróżnychrząduprzemianach,nayszczęśliwsząstała
dotąd,pókiSukcesjaTronuutrzymywanąbyła,pókiwolnaElekcyatakdiel-
nychiwstępunieprzyjaciołombroniącychnieotworzyłazaporów[…]każde
Bezkrólewiedałodoświadczeniewszystkichrodaiównieszczęśliwości,tyra-
nii,gwałtów,ucisków,napaści,klęsk,ognia,imiecza[…].KażdaElekcya
sprowadiładonaszagraniczną,azawszeczuiącąnazgubęPolskiIntrygę
62.
ZkoleiposełliwskiPiusKicińskigłosił,żewolneelekcjedawałyrównież
możliwośćobalaniawładców,jakAugusta
II
,StanisławaLeszczyńskiego,czy
przygotowaniadetronizacjiAugustaIIIorazStanisławaAugusta
63.
Tezastrzeżeniawobecwolnejelekcjinieoznaczałyjednakstanowczego
zwrotukuideitronudiedicznego.Jeszczew1790rokudominowałoprze-
konanie,żetylkoelekcjamożezapewnićwybórnajlepszegoobywatela,gdy
królowiediediczninigdynimibyćniemogli.Zgadanosiętylkonaprze-
prowadaniewyborunastępcyjeszczezażyciaaktualniepanującegowładcy
64.
Poglądtenniewątpliwiedominowałwówczaswśródszlachty,skorojeszcze
wlistopadie1790rokuz55sejmikówposelskichzatronemsukcesyjnym
opowiediałosięzaledwie5,natomiastzaelekcjąviventeregeelektora-50
65
.
61[F.SIarczyńSKI],DieńTrzeciMaiaroku1791…,s.75-76
62Ibidem,s.115,11
63Ibidem,s.123
64BPAN/PAU,TekiPawińskiego30(dalej:TP),rkps8347,k.484,Instrukcjasocha-
czewska16XI1790;BPAN/PAU,TP24,rkps8341,k.1236-1237,Instrukcjasandomierska
16XI1790;BPAN,rkps8330,k.789,Instrukcjałęczycka16XI1790;[M.]CzacKI,Wspo-
mnieniezroku1788po1792,Poznań1862,s.51-53;L.ENgelStröm,Pamiętniki,w:Polska
stanisławowskawoczachcudoziemców,t.2,wyd.W.ZawadzKI,Warszawa1963,s.146;
J.KItowIcz,Pamiętniki,czyliHistoriapolska,Warszawa1971,s.461Zob.teżE.Ro-
StworowSKI,DwapismaJanaPotockiegozlat1790i1792(„Essayd)aphorismes”i„Etatde
laquestion”),w:WiekXVIII…,s.88-89
65J.ŁoJeK,KunaprawieRzeczypospolitej.Konstytucja3Maja,Warszawa1988,s.77
Por.Z.ZIelIńSKa,Sejmiki8lutego1790-pierwszereferendumnatematdokonańsejmu,
DWiekOświecenia”1993,t.9,s.113-136
CZĘŚĆ
1
|70|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU