Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.BAGAŻENOWOCZESNOŚCI
15
redefiniowaniadotychczasowychpojęćzbliżyłysięwtedydosie-
biefilozofiaipoezja.Jednocześnieodezwałysięwówczasbardzo
radykalnegłosykrytyczne,atakująceabstrakcyjnąkonstrukcjękar-
tezjańskiegopodmiotu.Jegoofensywnakrytyka,promieniującana
całymodernizm,przyćmiłapokładymyśli,którestawiałybyopór
rewizjomlikwidującympodmiot.Jeślijednakuważniejprzyjrzy-
mysiękonsekwentnieprzeprowadzanejkrytycepodmiotowości,
posiłkującejsięargumentamiwszechwładzyjęzyka,okażesię,że
zachowujeona,niecotylkoprzytłumioneizdecydowanieinaczej
ujmowane,najważniejszeaspektypodmiotowejwoli.Oczywiście
krytykapodmiotuniezostałaprzeprowadzanatylkozperspekty-
wysilnego,władczegojęzyka.ZajejnajważniejszeprzejawyPaul
Ricoeuruznajepoglądykilkufilozofów,którychnazywafilozofa-
mipodejrzeń17.ItakwedługNietzschegoJatoprzedewszystkim
figuraretorycznaiwynikinterpretacji,uprzedniejwobecsubstan-
cjalnegopodmiotu.Freud,skoncentrowanynapopędowejstronie
ludzkiejpsychiki,wyjaśnia,żepodmiotniemożebyćsamoświado-
my,ponieważjegoświadomośćnapotykaopórwpostacinieświa-
domości.Sferapopędówiinstynktówmatakżeniepozwalaćna
bezwzględnedecydowanieosobie,uniemożliwiaćustaleniesamo-
odniesienia.Sferaświadomościnatomiastskrywaćmanieświado-
mepożądanie,tłumioneprzezrepresyjnośćspołeczną.Marksinte-
resujesiępotężnymisiłamispołecznegorozwoju,jakiewrzeczywi-
stościkierująpodmiotem.Jakwidać,Nietzschekładzienaciskna
iluzjejęzykowe,dziękiktórymmożewyłonićsiępodmiot,aFreud
nailuzjęświadomości,pozorującejtylkomożliwośćpowiedze-
niaczegośsensownegoiprawdziwegoosobiesamym.DUśmier-
caniepodmiotu”polegazatemnasukcesywnymuszczuplaniu
17Nieprzybliżamcałejhistoriitzw.detronizacjikartezjańskiegopodmiotuani
nierelacjonujękolejnychetapówkształtowaniasiępoststrukturalistycznejświado-
mościjęzykowej.WybieramtylkoteDścieżki”,którebędąmipotrzebnedoprze-
prowadzeniapóźniejszychanaliz.Obiehistorie–kryzysupodmiotowościikryzy-
surozumieniajęzyka–tooczywiścietematynaodrębnestudia.
