Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Pojęciewolnościwypowiedziwkampaniachwyborczych
izwiązanazniązdolnośćludzkiejekspresjistanowiąelementodróżniającyczło-
wiekaodzwierząt.Wolnośćtajesttakżeprzejawemfunkcjikognitywnychmózgu
oznaczającychzdolnośćczłowiekadoodbierania,przetwarzaniaiwykorzystywania
informacjipłynącychzotoczenia.Dziękiniejludzieuzyskalimożliwośćporozumie-
waniasięmiędzysobą,atakżetworzenianp.sztuki,naukiczypolityki,costałosię
motorempostępucywilizacyjnego16.Powyższeprawnonaturalneimplikacjewolno-
ściwypowiedzipotwierdzaorzecznictwoTrybunałuKonstytucyjnego,naprzykład
wuchwalezdnia2marca1994r.,gdziestwierdzono,żenwolnośćsłowastanowijed-
nozpodstawowychprawczłowieka,przysługującychwnaturalnysposóbkażdej
jednostceludzkiej”17.WkolejnychorzeczeniachTrybunałkonstatuje,żekonstytucyjna
wolnośćsłowajestjednymzprzejawówwolnościczłowieka,wolnościprzysługują-
cejkażdemuczłowiekowiodurodzeniaiwywodzącejsięzistotynaturyczłowieka,
którąprawopozytywnepowinnouwzględniać18.Konsekwencjątegojeststwierdze-
nieonieabsolutnymcharakterzewolnościwypowiedzi,cozkoleiwynikazzasady
wolnościjednostki.Niedopuszczalnejest,byjednostkaX,korzystajączwolności
wypowiedzi,naruszałainnąwolnośćotejsamejrandze,przysługującąjednostceY
.
TrybunałKonstytucyjnypotwierdziłtowprzywołanejpowyżejuchwale,uznając,że:
nRoląunormowańkonstytucyjnychjestpotwierdzenieistnieniatejwolności,okre-
ślaniejejpodstawowychaspektóworazustanawianieniezbędnychgwarancjiko-
niecznychograniczeń[ł].Wolnośćsłowa,podobniejakinneprawajednostki,nie
macharakteruabsolutnegoimożebyćpoddawanakoniecznymograniczeniom”19.
Procespozytywizacjiwolnościsłowarozpocząłsięjużwepoceoświecenia,
przedewszystkimweFrancji,azwiązanybyłzteoriąumowyspołecznej,której
wersjęprzedstawiłJ.J.RousseauwtraktatachzatytułowanychUmowaspołeczna.
Teoriatazakładała,żewmiaręrozwojucywilizacyjnegoludzieporzucilistanna-
turyizwiązaneznimprawanaturalnei,poprzezzawarciemiędzysobąumowy
społecznej,stworzylispołeczeństwo.Następniespołeczeństwotozawarłoumowę
zpaństwem,przekazującmuuprawnieniawładcze,wzamianotrzymujączjed-
nejstronyochronęprawjednostek(m.in.życia,zdrowia),azdrugiejwolności
-wtymwolnośćwypowiedzi.Nieświadczyłotoorezygnacjizprawnatury,ale
ozapewnieniuimgwarancjiformalnych20.
Pierwszymaktemprawnymrangikonstytucyjnej,któryprzewidywałwol-
nośćwypowiedzi,byłaDeklaracjaPrawCzłowiekaiObywatela,uchwalona
26sierpnia1789r.inadalaktualnajakoelementKonstytucjiRepublikiFrancuskiej
z4października1958r.21Chronologiczniedrugimprzypadkiemkonstytucjonalizacji
16Zob.R.L.Maddex,TheU.S.ConstitutionAtoZ,WashingtonD.C.2008,s.444-445.
17Zob.UchwałaTrybunałuKonstytucyjnegoz2marca1994r.,W3/93,tezaII.1.A.
18Zob.np.wyrokTrybunałuKonstytucyjnegoz20lutego2007r.,P1/06,tezaIII.2.1;wyrok
TrybunałuKonstytucyjnegoz29września2008r.,SK52/05,tezaIII.1.
19UchwałaTKz2marca1994r.,W3/93,tezaII.1.A.
20Zob.np.R.Kuźniar,Prawaczłowieka.Prawo,instytucje,stosunkimiędzynarodowe,Warszawa
2008,s.22,23.
21Art.XIDeklaracjistwierdza,żeΠSwobodnewyrażaniemyśliipoglądówjestjednym
znajcenniejszychprawCzłowieka:każdemuObywatelowiprzysługujewięcwolnośćsłowa,
