Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Miejscemetropoliiwewspółczesnejprzestrzenispołeczno-ekonomicznej
ipodziałupracy.Wtymsensiejestmiejscemludziorazwyprodukowanychprzez
nichprzedmiotówirzeczy,którejązajmują,orazichpodzespołów,wytworzonych,
zobiektywizowanych,azatem„funkcjonalnych”.Jestwreszcieobiektywizacjątego,
cospołeczne,awkonsekwencjitego,coduchowe.Oznaczato,żetakżezasposo-
bemwytwarzaniaprzestrzenikryjąsięsystemywartości.Inaczejbowiemużytkowa-
liprzestrzeńludzieepokipreindustrialnej,odmienniepodchodządoniejspołeczeń-
stwawspółczesne.Cipierwsitraktowalisiebiejakoczęśćprzyrody,wzwiązku
zczymprzestrzeńbyładlanichśrodowiskiempostrzeganymwsposóbnaturalnyod
wewnątrzidlategoniemogłabyćprzedmiotemmanipulacji.Wefekcieuprzemysło-
wieniaiurbanizacjizaczętopostrzegaćprzestrzeńjakośrodekdoosiąganiacelów
gospodarczychiwzwiązkuztymtraktowaćjąinstrumentalnie7.
Specyfikęprocesówrozwojuprzestrzenispołeczno-ekonomicznejwinteresują-
cysposóbująłN.D.Kondratiew.Sformułowałonwlatach20.XXwiekuteorię,
którazakłada,żeodkońcaXVIIIwiekurozwójprzemysłu,atymsamymgospodar-
ki,możnaprzedstawićjakocykldługich,trwających50latfalskładającychsię
zczterechfaz:koniunktury,recesji,depresjiiożywienia.Podstawąteoriijesttwier-
dzenie,żekażdafalatowynikzmianyparadygmatutechnoekonomicznego,który
pociągazasobąwielezmianwzakresiesystemuprodukcjiorazorganizacjigospo-
darczej,atakżezmianyspołeczne.Skokowazmianatechnologiiimplikujenowe
możliwościlokalizacyjneorazwzrostgospodarczy.Następniezauważasięstopnio-
wenasyceniepopytuiwyhamowaniewzrostugospodarczego,cotrwaażdomo-
mentupojawieniasiękolejnegoimpulsu.Dotychczasgospodarkaświatowaprzeszła
czteryfalecykluN.D.Kondratiewaijakwskazujewielubadaczy,weszławfazę
piątejfali8.Wtabeli1zaprezentowanocechycharakterystycznedługookresowych
falcykluN.D.Kondratiewa.
Jakwskazanopowyżej,paradygmatrozwojugospodarkiświatowejstaleewolu-
ujewewspółczesnymmyśleniuorozwojuprzestrzenispołeczno-ekonomicznej.
Współcześnieistotnąrolęwciążprzypisujesięprocesomglobalizacyjnym,które
spowodowałyzmianęparadygmaturozwojowegogospodarkiświatowej,polegają-
cegonaprzejściuodgospodarkiprzemysłowejdogospodarkiopartejnawiedzy,a
następniedointerdyscyplinarnegomodelu,wktórymwskazujesięnawspółzależno-
ścipomiędzyekonomiąikulturą.Należyjednocześniepodkreślić,żerozwójmetro-
poliijestjednymzpodstawowychmechanizmówpowodującychprzekształcenia
strukturalnewprzestrzenispołeczno-ekonomicznejświata9.
PocząwszyodostatniejdekadyXXwieku,wiodącymwyznacznikiemfunkcjono-
waniagospodarkiświatowejbyłwłaśnieparadygmatgospodarkiopartejnawiedzy
7B.Jałowiecki,Społecznewytwarzanieprzestrzeni,KsiążkaiWiedza,Warszawa1988,s.11-12.
8A.Olechnicka,Rozwójregionalnywwarunkachgospodarkiinformacyjnej,„StudiaRegionalne
iLokalne”2000,nr4(4),s.47-48.
9A.Prusek,MetropolizacjawPolsce–szansaczyutopia?,[w:]GospodarkaprzestrzennaXXI
wieku–nowewyzwania,red.S.Korenik,Z.Przybyła,PraceNaukoweUniwersytetuEkonomicznego
weWrocławiunr152,WydawnictwoUE,Wrocław2011,s.417.
