Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NABAṬi-BEDUIŃSKIEDZIEDZICTWO
13
nego.Podczasgdyklasycznapoezjaarabskaświęciłatriumfynasalonach(słynne
kasydyiniedościgłewswympiękniemutallāqi),poezjanabaṭtstanowiładialektalny
jejodpowiednik.Zdalaodświetnychmiastikwitnącejcywilizacji,napustynnych
połaciachPółwyspubeduinitworzyliswąkulturę.Wartozaznaczyć,żepoczątkowo
wswymzamierzeniubyłatopoezjaustna,przekazywanazpokolenianapokolenie.
NawetdzisiajmożnajeszczespotkaćEmiratczykaobeduińskichkorzeniach,który
potrafiwyrecytowaćzpamięcidługitekst,któregonauczyłgoojciecczydziadek.
Wielespośródtakichnieudokumentowanych-alewciążżywych-artefaktówkultury
czekanaspisanie.
Badacze
WświeciearabskiminaterenieZatokiPerskiejstudianadpoezjąnabaṭtsąszerokie
ikontynuowaneodkilkusetlat.Jednaktaknaprawdękompleksowepochyleniesię
nadtymgatunkiemlirykiobserwujesięwXXwieku.Pierwszymbadaczemwspomi-
nającymopoezjinabaṭtbyłIbnHaldfin.JakpodajeṢuwayyān7,wśredniowieczubył
onjedynymbadaczemzajmującymsiętematemwierszanabaṭt8.Ponadsześćsetlat
temu9zauważył,żepoezjabeduińskakontynuujetradycjeklasyczne.Towłaśnieon
wyjaśniłpochodzenietejpoezjiinakreśliłjejogólnycharakter.Wjednejzpublikacji
poświęconychhistoriipoezjiarabskiej,przytoczonajestjegowypowiedźwyjaśniająca
istotęwymogówformalnychwiersza.Mówion:nJeślichodzioArabów,topierwszą
sztukąjakąsięzajęlibyłotworzeniepoezji.Układalioniwierszewsposób,bysłowa
składałysięzodpowiadającychsobieczęści[ł]itowłaśnienazwanezostałobaytem
(dwudzielnymwersem)10.WtakiwłaśniesposóbIbnHaldfinwyjaśniałzasadętworze-
niabaytówwpoezjiarabskiej,którepowinnybyćjednolitepodwzględemmetryki11
iobecnościsamogłosek(al-hurdfal-mutaharrika)ispółgłosek(al-hurdfas-sākina)12.
PochodzącyzXIVw.arabskipoetaifilozofIbnHamtswyjaśniłtematycznepodobień-
stwamiędzyklasycznąpoezjąarabskąadialektalnąpoezjąbeduińską,tłumaczącje
nietylkowspólnąhistorią,alerównieżwspólnympochodzeniemiśrodowiskiem.Do
rozwojubadańnadpochodzeniemibudowąmetrycznąwierszanabaṭtprzyczynilisię
równieżEuropejczycy.Towłaśniedziękiichpasji,atakżedeterminacjiiniezłomnej
pracypowstały(inadalpowstają)antologiebeduińskichpoetów.
7
Najbardziejznanyobecnienaukowieczajmującysięnabaṭt.
8
S.Sowayan,NabatiPoetry:TheOralPoetryofArabia,UniversityofCalifornia1985,s.166.
9
C.Holes,TheNabatiPoetryoftheUnitedArabEmirates:SelectedPoems,AnnotatedandTranslatedinto
English,Exeter2011,s.147.
10
N.al-Buhbaytt,Tārīḫaš-š?iran-nabaṭīhattāāḫiral-qarnaṯ-ṯāliṯal-hiǧrī,Al-Qāhira1950,s.135.
11
Metrum(ar.bahr)–jedenzwyznacznikówrytmuwiersza.Wzorzecmetrycznyrozumianyjestjakoniezmienna
wkażdymwersieliczbaiukładstóp.Jednązgłównychcechbudowywzorcametrycznegojestwzględnajednolitość
postaciiloczasowo-sylabicznejostatniejstopy.Zob.P.Siwiec,Rytmstaroarabskiejkasydy,Kraków2005,s.86-95.
12
ti.A.al-tAkfib,Ǧamāliyyātaš-š?iran-nabaṭī:Dirāsanaqdiyyatahlīliyyali-aš-š?irsumuwwaš-šayḫ,Dubayy
1993,s.191.
