Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
ZygmuntZbyrowskiBorysPasternakiRainerMariaRilke
wobadałmateriałydotyczącejegożycia.Niechodziłomujednakomerytorycz-
analizętwórczościpoety,leczoprozęartystyczną,prostąiemocjonalną.
Stopniowokoncepcjawykrystalizowałasięjakopołączenieformyartykułuzau-
tobiograficznąproząbeletrystyczną.Pragnąłpokazać,jakkształtowałysięjego
poglądynasztukęinaczymsięopierały.Decydującąrolęmiałodegraćwłaśnie
Rilke,jegowpływ.Taktoodczuwałdokońca.Wliściedobadaczafrancuskiego
MichelaAucouturierz4lutego1959rokupisał:„Явсегдадумал,чтовмоих
собственныхопытах,вовсеймоейтворческойдеятельностиявсеголишь
толькопереводиливарьировалегомотивы,чтояничегонедобавилсверх
егооригинальностиичтояплавалвсегдавеговодах”[Nivat1974:232].
Stylutworułączyłwsobiemetaforycznośćzzasadąskojarzeniową.Stwarza-
łotoodbiorcomtrudnościwzrozumieniumyśliautora.Pragnąłonprzedstawić,
jakżycieprzetwarzasięwsztukę.Pierwszaczęśćautobiografiizadedykowanej
pamięciRilkegobyłarównieżtematyczniewdużymstopniuzwiązanazoso-
bowościąitwórczościąpoetyaustriackiego.Wyraźnawięźwewnętrzna,anawet
dopewnegostopnianaśladownictwo,łączyListżelaznyzutworemRilkegoMal-
te[Гессен1991:157-167].Jegobohater,MalteLauridsBrigge,wwynikulektury
znalazł„swojegopoetę”(podobniejakPasternakRilkego)ipoświęciłmunajlep-
szestronyswojejautobiografii.PierwszączęśćListużelaznego,związanązoso-
bowościąaustriackiegopoety,opublikowałPasternakwczasopiśmie„Zwiezda”
w8numerzezarok1929wrazzeswoimprzekłademwierszaRekwiem.Swój
podziw,uwielbienieorazurzeczenieosobowościąitwórczościąRilkegowyraził
iniejakopodsumowałPasternakwswymcytowanymjużLiściepośmiertnym
[Пастернак1983:479-481].
Wielecechwspólnychobupoetomodnajdujemywtematyceipoetyceichdzieł.
MotywstawaniasiępoetąkojarzysięuPasternakazurzeczeniemosobowością
itwórczościąRilkego.Przelotnespotkanieosobisteznimitrwałe,głębokieob-
cowaniezjegopoezjąstałosiędlaniegoważnymimpulsemwpodjęciudecyzji
owyborzepoezjijakopowołaniażyciowego.Rilkenarzuciłmuswojąwizję
świata,azarazemumożliwiłodkryciewsobiepoety.Obydwajbyliprzekonani
osymbolicznymcharakterzewszelkiejsztuki.Wichpoezjimożnasiędoszukać
istotnychpodobieństw.Widaćtoprzedewszystkimwkoncepcjipodporządko-
waniapoetyzasadzienadrzędnej,jakiemuśwewnętrznemuimperatywowiarty-
stycznemu.
WięźtwórczaPasternakazRilkemzostałaszczegółowoprzeanalizowana
przezkilkubadaczy[Gronicka1952:260-271;Röhling1963:388-402;Barnes
1983:61-78;Livingstone1983:274-284,1984/85:91-98].Dokonalioniwnikliwej
analizyporównawczejtwórczościobupisarzynaróżnychpłaszczyznach:tema-