Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historiadomu–wybranezagadnienia
23
jednocześniemiejscempracyiodpoczynku,ceremoniiipraktykreligijnych,
przygotowywaniaispożywaniaposiłków,tworzeniaikontemplowaniadzieł
sztuki.Byłteżraczejprzestrzeniąpublicznąniżprywatną,związanąbardziej
zrodzinąlubrodemniżzjednostką
5.Wielkidomfunkcjonowałjakoprzestrzeń
wspólna,wktórejpojęciaprywatności,intymnościikomfortubyłydopiero
kształtowane
6[Rybczyński,1996,s.23-56;Riley,1999,s.11].Funkcjeniebyły
jednoznacznie
zdefiniowane
i
przypisane
konkretnym
pomieszczeniom,
aszczupłośćmiejscawymuszałaichwymienność.Zpewnościąarchitektura
domumiałacechywyróżniającegospośródinnych,leczraczejwyrażałyone
odrębnośćspołeczności(rodziny,rodu)niżczłowiekajakojednostki.Indywidu-
alnenacechowanieprzezalegorycznyprogramikonografiiiartefaktówwystę-
powałoraczejwewnętrzachinieprzekładałosięnastrukturęprzestrzenną
(domyGiuliaRomanawMantui,1544,iGiorgiaVasariegowArezzo,1542).
a
b
Ilustr.1.2.DomwłasnyAndreiMantegny,Mantua,1476-1496.Ascetycznaformazewnętrzna
ipołączeniewrzuciefigurdoskonałych:kwadratu(obryszewnętrznydomu)ikoła(dziedziniec);
a)widokdomuwkierunkupołudniowym(fot.aut.),b)rzutparteru(rys.aut.napodstawiemate-
riałówPolitecnicodiMilanosedediMantovaorazpomiarówwłasnych)
Wynikałotozzachowaniacharakterystycznychdlatejepokikonwencjiar-
chitektonicznychiprogramowychrespektowanychprzezmieszkańców.Wyjąt-
kiemjestdomAndreiMantegnywMantui;zastosowanawnimgeometriafigur
doskonałychjestmanifestacjąpoglądówestetycznychartysty.Wzniesionyna
rzuciekwadratu,zumieszczonymcentralniekolistymdziedzińcem,byłmiesz-
kaniemigaleriąsztuki,ajednocześniemiałpełnićfunkcjęprywatnejakade-
mii.Obecnośćuczniówidodatkowychfunkcjiświadczyoobecnychjeszcze
5WielkidombyłużytkowanyprzezDrodzinęrozszerzoną”,któraobejmowałamniejsząlub
większąliczbęludzi,dziękiczemumogłafunkcjonowaćwmniejlubbardziejsamodzielnysposób,
podejmującsięróżnychzadań:odprzedłużeniaswojegotrwaniaprzezDekspansjęekonomiczną”
poDekspansjęspołeczną”.Por.Marody,Giza-Poleszczuk,2004,s.193-194,246-247.
6Przebywanienaniewielkiejprzestrzeniwieluosób,zktórychtylkoczęśćbyłazesobąspo-
krewniona,wymuszałozastosowanieokreślonychrytuałówihierarchicznąstrukturęzaspokajania
potrzeb.Takkształtowanerelacjeizależnościniesprzyjałyzachowaniomindywidualnym.
