Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Terminyipojęcia.Wprowadzenie
społeczną.Wliteraturzeprzedmiotukwestiidefinicyjnychrozróżnień
międzydwomapojęciamipoświęcasiębardzowielemiejsca.Bezżadnej
przesadymożnapowiedzieć,żejesttożelaznytematwiększościrozważań
teoretyzującychpracpamięcioznawczych.Zagadnienietoanalizowali:
MauriceHalbwachs,PierreNora,JerzySzackiiBarbaraSzacka.Piszącyte
słowateżnieunikałwypowiedzinatentemat(wniniejszymtomiewarty-
kuleHistorianajnowszaapamięćnajnowszejprzeszłości;zob.teżSzpociń-
ski1989).Niemawtymnicdziwnego,ponieważpamięćspołecznąijako
zjawisko,ijakoprzedmiotbadańtrudnobyłobyzdefiniowaćbezusytuowa-
niajejwopozycjidohistorii.Dziwićmożecośinnego,kompletnyniemal
brakzainteresowaniawspółzależnościąjakkolwiekrozumianychhistorii
ipamięcispołecznej.Skorojużuznajesiępamięćspołecznąihistorięzadwa
odrębnetypypraktykkulturowych/poznawczych,tointuicyjniesięprzyj-
muje,żesątoobszarypokrewne,awięc–jakorealnezjawiskaspołeczne–
jakośnasiebieoddziałujące.Wmoimprzekonaniuprzyczynategotkwi
wźlerozpracowanejopozycjihistoria–pamięćspołeczna.Kwestiętęszerzej
analizujęwprzywołanymwyżejartykuleztegotomu,awtymmiejscu
wystarczy,jeżeliwyjaśnię,żeróżnicymiędzyhistorią(nauka)apotoczną
pamięcią(społeczną)niepojmujęaniinstytucjonalnie(historiętworzą
uczeni,pamięćspołecznamacharakterpozanaukowy),anifunkcjonalnie
(pamięćspołecznaihistoriaróżniąsiępełnionymiprzezniefunkcjami),
leczmerytorycznie.Zjakimkolwiekprzekazemoprzeszłości,czylizhisto-
rią,mamydoczynieniawówczas,gdypytamyoto,czyiwjakimstopniujest
onprawdziwy,zpamięciązaś,gdypytamyojegofunkcje(społeczne,egzy-
stencjalne,estetyczneitp.).Stojęnastanowisku,że(jakakolwiek)pamięć
społecznajest(jakoś)egzystencjalnieważnadlajednosteki/lubwspólnot
ludzkich.Historiajestwiedzą,erudycją,którajakopewnapotencjamoże
sięwokreślonychwarunkachzaktualizować.Powstajewówczaspytanie,
czytakrozumianepamięćihistoriamogąfunkcjonowaćniezależnieod
siebie.Historiabezpamięcichybatak,alepamięćbezhistoriichybanie,
bojakiefunkcjemoże(wdłuższymokresie)pełnićprzekazoprzeszłości,
októrymwiemy,żejestfałszywy6?Sposób,wjakikwestiatajestrozstrzy-
gana,stanowijednązcechdystynktywnychróżnychkulturhistorycznych.
TemuzagadnieniuczęściowopoświęconyjestartykułPamięćprzeszłości
istrategielegitymizacyjne.
6Pozajednymwyjątkiem:mitu–sfabularyzowanejopowieścioprawdachwiecznych.
14
