Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WkładprofesorMariiWojtakwrozwójgenologiimedialnej
31
definiujejakonzbiórregułdookreślającychnajważniejszepoziomyorganizacji
gatunkowegoschematu,relacjemiędzypoziomamiisposobyfunkcjonowania
owychpoziomów”15.Wzorzecgatunkowyzawieraczterykomponenty:struktu-
ralny(kompozycja,relacjamiędzyposzczególnymisegmentami,ramatekstowa),
pragmatyczny(związanyzsytuacjąkomunikacyjną,roląnadawcyiodbiorcy,re-
lacjamimiędzynimi,atakżecelkomunikacyjnyikontekst),poznawczy(tematyka
isposóbjejprzedstawienia),stylistyczny(wynikającyzestrukturyidookreślo-
nypragmatycznie).Takzdefiniowanekomponentywzorcanależy–copodkreśla
Wojtak–traktowaćjakocałośćwzorca.
Wyróżnioneprzezbadaczkętzw.aspektywzorcaumożliwiająwyodrębnianie
najważniejszychkomponentówjużwkonkretnychrealizacjachtekstowych,które
decydująoprzynależnościtekstudookreślonegogatunku.Wprzypadkugatunków
opartychnawięcejniżjednymkodzie,np.telewizyjnychczyinternetowych,jedne
aspektymogąbyćbardziejwyraziste,ainnemniej(np.wprzypadkumema
internetowego–bardzowyrazistybędzieaspektstrukturalny).Wewszystkich
gatunkachmedialnych,bezwzględunatworzywo,dasięwyróżnićelementy
wskazaneprzezWojtak.Naprzykładstylwypowiedzi,copodkreślająKozieł
iWolny-Zmorzyński,składasięnakażdygatunek:
Swojąodrębnąstylistykęmajągatunkiradiowe,jaknaprzykładreportażradiowy,oraz
produkcjetelewizyjne,np.sitcom,talk-show,różnegorodzajugame-show,anawetlistalektorska
filmuedukacyjnego.Wgatunkachobrazowychstylwypowiedzibudujepojedynczyobraz(jaknp.
uwypuklenieiprzerysowaniewkarykaturze)lubichsekwencja(np.telewizyjnyprzekaztypuno
comment)16.
Aspektstylistycznywprzypadkugatunkównarracyjnychuwidaczniasię
wsposobieopowieści.Podobniejestzaspektemstrukturalnym–tutajrównież
wprzypadkugatunkówtelewizyjnychczyinternetowychmożemywyróżnićcha-
rakterystycznesegmentyiwskazaćnaposzczególnerelacjemiędzynimi,naprzy-
kładschemat,najakimbazująprogramytypumakeovershow,czylitelewizyjne
metamorfozy.
PozatymwyróżnioneprzezWojtakaspekty(komponenty)wzorcagatunko-
wegopozwalająbadaćteksty(awięcgatunkowerealizacje)wodniesieniudo
tychcech,którerównieżwgenologicznychpracachmedioznawczychuznawane
sązaważne,jaknp.rolanadawcyiodbiorcyorazrelacjamiędzynimi.Badaczka
podkreśla,żereguływzorcafunkcjonujączęstojakozbiórniepisanychprawideł,
15M.Wojtak,Gatunkiprasowe,op.cit.,s.16.
16A.Kozieł,K.Wolny-Zmorzyński,op.cit.,s.32.
