Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
GrzegorzPtaszek
zktórychistnieniazdająsobiesprawętwórcywypowiedziiktórychprzestrzegają
wpraktycekomunikacyjnej17.
Odmianywzorcagatunkowego,czylioróżnorodności
tekstowychrealizacji
WkoncepcjiMariiWojtakwzorzecgatunkowyniejesttraktowany,coważne,
anijakobyttrwałyistały,anibędącymiarądoskonałościjednostkowychdokonań.
Oznaczato,żewzwiązkuzdynamikązachodzącychprocesówkomunikacyjnych
orazzmiennościąkontekstuspołeczno-kulturowego,wjakimgatunkifunkcjonują,
wzorzecgatunkowymożeulegaćprzeobrażeniom(cozresztąmaczęstomiejsce).
Wtakiejsytuacjibadaczkaproponuje,abymówićotrzechwariantachwzorca:
kanonicznym(warianciewzorca,którydecydujeotożsamościgatunkuizawie-
ranajbardziejtrwałewyznacznikistrukturalne,pragmatyczneistylistyczne;mo-
żebyćrzadkorealizowany),alternacyjnym(wzorcukreatywnym,powstającym
wskutekprzekształceń[modyfikacji]ilościowychlubjakościowychposzczegól-
nychskładnikówwzorcakanonicznegoorazzawierającympropozycjenowych
rozwiązań;zwyklesątoprzekształceniastruktury,którejednakniepozostająbez
wpływunainneaspektywzorca),adaptacyjnym(nawiązaniudoobcychschema-
tówgatunkowych,bardzoczęstymwprzypadkutzw.advertainmentu,czylirekla-
mywykorzystującejformęserialu,zwiastunafilmowegoczykrótkiegofilmu)18.
Toważneustaleniepozwalauchwycićdynamikęzmianwzorcaorazzidenty-
fikowaćteteksty,które–zracjibrakuwyraźnychsygnałówgatunkowych–mogą
byćtrudnewopisieczyidentyfikacji.Niektórezjawiskamedialne,zwłaszcza
obecnewinternecie,należybadaćwszerszymkonteściespołeczno-kulturowym,
bowiemmediumstanowitylkojedenzczynnikówwpływającychnamodyfika-
cjęwzorcagatunkowego.Współcześnie,podwpływemzjawiskakonwergencji
medióworazwzrostuzaangażowaniaodbiorcówwtworzenietreścimedialnych,
częstopojawiająsięwzorcealternacyjne(jakoprzejawkreatywnościiodejścia
odszablonowościtekstu,atakżejakozabawazodbiorcą).
Gatunekwformiekolekcjiikolekcjagatunków,czyliprecyzyjniej
ohybrydachgatunkowych
JasonMittell,autorkulturowejkoncepcjianalizygatunków,wjednejzeswo-
ichpublikacjistwierdza:nNiemożemyodrzucićanalizygatunkówtylkodlatego,
17M.Wojtak,Gatunkiprasowe,op.cit.,s.17.
18G.Ptaszek,Rozrywkawsłużbiereklamy(advertainment),czylijakuśpićczujnośćkonsu-
menta,nNaukowyPrzeglądDziennikarski”2015,nr4.
