Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
I.Złożoność
•częściowyporządek:zjawiskaipodmiotyspołecznemogąprzejawiaćza-
równouporządkowane,jakichaotycznezachowania;
•redukcjonizmiholizm:niektórezjawiskasąredukowalneinnenie;
•przewidywalnośćiniepewność:zjawiskamogąbyćczęściowomodelowa-
ne,przewidywaneikontrolowane;
•
probabilizm:istniejąpewneogólnegranicedlawiększościzjawiskiin-
terpretacjisensów,alewewnątrztychżegranicścisłeinterpretacjesąwątpliwe;
•nstawaniesię”:istniejązarównoelementyadaptacji(bierne),jakinstawa-
niasię”(aktywne);
•
hermeneutyka:aktorzywewnątrzsystemumogąmiećświadomośćsamych
siebie,systemuiswojejhistorii,imogądążyćdopoznaniaiinterpretacji,atym
samymdokierowaniasobąisystemem.
Paradygmatzłożonościnieoznaczazatemcharakterystycznegodlanurtów
postmodernistycznychzakwestionowaniawiarywnaukęimożliwośćnaukowego
rozpoznawaniarzeczywistości.Teoriakompleksowości/złożonościnietylesta-
nowizaprzeczenieiodrzucenieparadygmaturacjonalistycznegolubjegopost-
modernistycznejantytezy,ileraczejstanowipróbędokonaniasyntezyobydwu
podejśćlubteżprzerzuceniapomostupomiędzynaturalizmemracjonalizmu
aantynaturalizmempostmodernizmu.Uważasię,żeobapodejściasąrównie
wadliwe.Obazakładająbowiem,żenaturaludzkaijejrelacjedootoczeniasą
nznatury”uporządkowanebądźchaotyczne,podczasgdywrzeczywistościprze-
jawiająoneobydwietecechy.
Przyjęcieperspektywykompleksowościoznaczazakwestionowaniepewników
założeńipewnikówzarównonowoczesnego,jakiponowoczesnegoparadyg-
matuorazuznaniewspólnejnaturyrzeczywistościprzyrodniczejispołecznej.
Teoriazłożonościzakłada,iżrzeczywistośćprzyrodniczaispołecznaskłada
sięzszerokiegopolainterakcjipomiędzyuporządkowanymi,kompleksowymi
ichaotycznymizjawiskami.Badaczemogąkoncentrowaćsięwswoichbadaniach
nawybranymelemencie:naprawidłowościach(np.grawitacja),nazjawiskach
kompleksowych(instytucjonalnymrozwoju)czyteżnazjawiskachchaotycznych
(przypadek,irracjonalność),alenieoznaczato,iżinnezjawiskanieistnieją.
Teoriakompleksowościdomagasięszerokiegoiotwartegopodejściadoprob-
lemówepistemologicznychistrategiimetodologicznych,bezuniwersalizacji
partykularnychzałożeńistrategiibadawczych.Złożonośćświataprzyrodniczego
