Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wyższymstopniuówproblempojawiasięwkażdejzintegrowanejpolityczniespołeczności:
liczebnośćpopulacjipowinnaodpowiadaćjednocześniemożliwościomipotrzebomgospodarki.
Ludzimożebyć„zadużo”wstosunkudozasobów–iwówczaswyzwaniemstajesię
ograniczenieliczebnościpopulacji.WłaśniegwałtownywzrostpopulacjiwXIX-wiecznej
WielkiejBrytaniistałsięimpulsemdorozwojudemografii.Pierwszateoriademograficzna,
sformułowanaprzezThomasaMalthusa,głosiła,żewzwiązkuzograniczonymizasobami
żywnościowymiorazichwzględniepowolnym(dokonującymsięwpostępiearytmetycznym)
powiększaniem,gwałtownyprzyrostpopulacjiprowadzidopojawieniasięnaturalnych
mechanizmówograniczającychliczebnośćludzi,takichjakwojny,klęskigłodu,masowanędza
iniedożywienieskutkującewysokąśmiertelnościądzieci.Ludzimożebyćjednakrównież
„zamało”wstosunkudopotrzebgospodarczych.Naprzykładwramachsystemu
repartycyjnego,wktórymemeryturysąfinansowanezeskładekaktualniepłaconychprzez
osobypracujące,warunkiemwypłacalnościsystemujestodpowiednialiczbaosóbaktywnych
narynkupracywstosunkudoliczbytych,którepobierająświadczenia.Jakzatemmożliwe
jestzarządzanieliczebnościąpopulacji,jeślidodatkowoweźmiemypoduwagęfakt,żejest
onastalewprocesiedynamicznychzmian?Wciążprzecież,zasprawąnieuchronnego
przemijania,ubywajązniejjednostki,ajednocześnieprzychodząnaświatjednostkinowe.
Łatwozauważyć,żeprzewagaśmiercinadnarodzinamiprowadzidospadkuliczebności
populacji,przewaganarodzinzaś–dowzrostu.Zarządzanieliczebnościąwymagaalbo
podjęciawalkizprzedwczesnąśmiercią–poprzezpoprawęwarunkówżycia,eliminację
groźnychchorób,profilaktykęzdrowotną–albopodjęciapróbywpływanianastopęurodzeń.
Niezależniewięcodtego,czywładzekrajudążądoograniczeniawzrostupopulacji(jak
wChinach),zapewnieniajejstabilności(odtwarzanialiczebnościpopulacjiwkolejnych
pokoleniach),czyteżdozwiększenialiczebności(jakwnazistowskichNiemczech),będąone
interesowałysięprzedewszystkimwłaśniedziećmi.Cozatem,należyzkoleizapytać,jest
kluczemdoregulowanialiczbyurodzeńiprzeżywalnościdzieci?
Głównymczynnikiemwpływającymnaliczbęurodzeńjestskłonnośćdozawierania
małżeństw,czyteżskłonnośćdowiązaniasięwparywjakiejśinnej,społecznieuznanej
formie.Niskastopazawieraniamałżeństwlubkonkubinatównieuchronnieprowadzido
zmniejszenialiczbyurodzeń.Mimobowiemwzrastaniaproporcjidzieciurodzonychprzez
kobietynieposiadającepartnerażyciowego,wciążwiększośćdzieciprzychodzinaświat
wzwiązkachitonaogółlegalnych–choćtoakuratzależnejestodkraju:naprzykładwe
Francjiczywkrajachskandynawskichwspółcześnieokołopołowadziecirodzisięwzwiązkach
nieformalnych.Późnywiekzawieraniamałżeństwarównieżpowodujespadekstopyurodzeń,
główniezuwaginaskrócenieokresupotencjalnegomacierzyństwa.Jeślibowiemkobieta
decydujesięnazwiązekipierwszedzieckopoukończeniu40rokużycia,tomastatystycznie
mniejczasunawychowywaniekolejnychdzieciniżkobietadajmynatotrzydziestoletnia.
Poziomurodzeńzależywięc,wporządkulogicznym,od:skłonnościdowchodzeniawzwiązki;
wieku,wktórymsięwniewchodzi(choćtodotyczygłówniekobiet);orazdecyzjiparycodo
liczbyurodzonychwzwiązkudzieci.
Towyjaśnia,dlaczegopolitycyinteresująsięnietylkotym,ilemamydzieci,alerównież
małżeństwem(związkami),starającsięwróżnysposóbwpływaćnaskłonnośćdowiązaniasię
