Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
I.Ryshistoryczny
doochronyswychinteresówprzezprawo”47.W1848r.,podczasWiosnyLudów,
powołanaprzezUkraińcówGłównaRadaRuskasformułowałapostulatpodziału
Galicjinadwieprowincje:polskąiruską,cozostałonegatywnieprzyjęteprzez
środowiskapolskie.Austrianatomiastumiejętniewykorzystywałaukraińskieaspi-
racjewwalcezPolakami,choćniespieszyłasięzichimplementacją48.Polacy
umocnilidominującąpozycjęwGalicjipoprzekształceniuAustriiwAustro-Węgry
(1867r.).Elementemówczesnegokompromisu,którymiałzachowaćjedność
monarchii,byłoprzekazanieadministracjiprowincjiwpolskieręce.Polacymieli
równieżdominującygłoswparlamenciegalicyjskim.Wobecperspektywykon-
fliktuzRosjąantagonizmpolsko-ukraińskiprzestałodpowiadaćinteresomwładz
austriackich.Wtychwarunkachw1890r.pomiędzydwiemagrupamietnicznymi
doszłodougody.Proklamowano„nowąerę”wstosunkachmiędzyPolakami
aUkraińcami.Przyniosłaonapewneefekty-rozwójukraińskichorganizacji
narodowych,utworzenienaUniwersytecieLwowskimkatedry„historiipowszech-
nej,zeszczególnymuwzględnieniemhistoriiEuropyWschodniej”(wpraktyce
byłatokatedrahistoriiUkrainy),gdziewykładałm.in.współtwórcaukraińskiej
historiografiiMychajłoHruszewski(1866-1934)49.Wkrótcejednakantagonizm
polsko-ukraińskizacząłponownienarastać
50
.Ukraińskiruchnarodowyzyskał
wtymokresieznaczącegosojusznika:ważnymrzecznikiemukraińskichaspiracji
stałsięKościółgreckokatolicki,cieszącysiępodrządamiHabsburgów-inaczej
niżwRosji-swobodąwyznaniaiwsparciemwładz51.
4.IWOJNAŚWIATOWAIJEJKONSEKWENCJE
WybuchIwojnyświatowej(1914r.)-konfliktpomiędzymocarstwami,wskład
którychwchodziłyziemiepolskieiukraińskie,narastającewyczerpaniewalczą-
cychstron,dwierewolucjewRosji,rozpadAustro-WęgieriklęskaNiemiecstwo-
rzyłynoweperspektywydlaurzeczywistnieniaaspiracjiobunarodów.W1918r.
zarównowWarszawie,jakiwKijowieproklamowanoniepodległość.Jedno-
cześniePolacyiUkraińcystanęliprzedzasadniczymiwyzwaniamizwiązanymi
zwyboremsojuszników(cobyłorzecząnieoczywistąwwarunkachwojennej
zawieruchy),zapewnieniemjednościpolskiegoiukraińskiegopaństwainstatu
nascendi,wreszciekształtemiochronągranic.
47
J.Hrycak,HistoriaUkrainył,op.cit.,s.59
48
Ibidem,s.63-64.
49
Szerzejzob.ŁukaszAdamski,NacjonalistapostępowyMychajłoHruszewskiijegopoglądyna
PolskęiPolaków,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2023.
50
DariuszMaciak,Próbaporozumieniapolsko-ukraińskiegowGalicjiwlatach1888-1895,Wy-
dawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa2006.
51
John-PaulHimka,ReligionandNationalityinWesternUkraine:TheGreekCatholicChurchand
theRuthenianNationalMovementinGalicia.1867-1900,McGill-Queen’sUniversityPress,Montreal
1999.
