Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1020Klasyfikacjasystemówpolitycznych
15
Możemyzałożyć,żedemokratycznysystempolitycznycharakteryzująnastępu-
jącecechy:
•stabilnyijasnozdefiniowanyzespółinstytucjiorazpodziałrólwzarządzaniu
nimi;
•dążenieposzczególnychobywateliigrupspołecznychdorealizowaniawłasnych
interesówalbobezpośredniopoprzezsystempolityczny,albowykorzystującor-
ganizacjepośredniczące:partiepolityczneigrupyinteresu;
•decyzjepodejmowanewstrukturachsystemupolitycznegomająrozstrzygający
wpływnadystrybucjęśrodkówekonomicznychoraznacharakterzachowańspo-
łecznychipolitycznych;
•permanentny,wzajemnyzwiązekmiędzyotoczeniemsystemupolitycznegoapo-
dejmowanymiwprocesachdecyzyjnychrozstrzygnięciami.
Wśródreżimówdemokratycznychwyodrębniamynastępującesystemyrządów:
parlamentarno-gabinetowe,prezydenckie,semiprezydenckie,parlamentarno-ko-
mitetowe.Systemrządówtowzajemnerelacjemiędzywładząustawodawcząasą-
downiczą.
Systemparlamentarno-gabinetowytotypreżimupolitycznego,wktórymwła-
dzaegzekutywy(utożsamianejzgabinetem)pochodziodparlamentu,agabinet
jestjednocześnieodpowiedzialnyprzednimzapodejmowanedecyzje.Cechyreżi-
muparlamentarno-gabinetowego:
•istnienieparlamentu(aprzynajmniejjednejzizbwprzypadkustrukturybikame-
ralnej)wyłonionegowwyborachpowszechnych;
•układsiłwparlamenciemadecydującywpływnaprocestworzeniarządu,przy
czympremierpowinienmiećpoparcieDwygodnej”większościwparlamencie
umożliwiającejmuprowadzeniepolityki;
•gabinet(atakżeposzczególniczłonkowierządu)ponosiodpowiedzialnośćpoli-
tycznąprzedparlamentemwdrodzeinstytucjiwotumnieufności;
•głowapaństwaorazczłonkowiegabinetuponosząodpowiedzialnośćkonstytu-
cyjnązatzw.deliktkonstytucyjny;
•premierowiprzysługujeprawożądaniarozwiązaniaparlamentuprzedupływem
kadencji,zczymwiążesiękoniecznośćrozpisaniaprzedterminowychwyborów;
•głowapaństwaposiadaograniczonekompetencje,spełniajedyniefunkcjerepre-
zentacyjneiceremonialneorazorganizacyjne;
•niewystępujezasadaseparacjiwładzinp.ministrowiemogąiczęstosądeputo-
wanymi.
TentypreżimupolitycznegodominujewEuropie(np.WielkaBrytania,Niemcy,
Włochy,Szwecja,Polska,Hiszpania),apierwowzoremdlakontynentalnychroz-
strzygnięćstałysięrozwiązaniaidoświadczeniabrytyjskie.
SystemprezydenckiwklasycznejformiewystępujewStanachZjednoczonych.
Opierasięnazasadzieseparacjiwładz.Podstawowecechysystemu:
•prezydentjestjednocześniegłowąpaństwaiszefemrządu;
•prezydentiparlament(Kongres)sąwybieraniwdrodzewyborówpowszech-
nych;
•prezydentnieponosiodpowiedzialnościpolitycznejprzedKongresem;
