Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NiezawisłośćstanówwUSA
31
specyficznieamerykańskiewyobrażeniaonaturalnymprawiekażdejwspólnoty
terytorialnejdowłasnegorządu(localgovernment),nazywaneskrótowowdoktry-
niekonstytucyjnejiworzecznictwiesądowymludowąteoriąsamorządu(popular
theoryofself-government)36.Wedługtychwyobrażeń,przepojonychwyróżniającym
Amerykanówduchemlokalizmu,społecznośćlokalnamaprzyrodzoneprawowłą-
czyćsię(incorporate)dorządzenianaobszarze,jakizamieszkuje,copowinnajej
umożliwićirespektowaćwładzapubliczna,którejtenobszarwcześniejpodlegał.
Jakpisałjedenzczołowychprzedstawicieliamerykańskiejdoktrynykonstytucyjnej
zprzełomuXIXiXXstulecia:…prawodosamorządujestczęściąskładowąnie
pisanejkonstytucji,jednymzprzyrodzonychprawprzejętychprzeznaszychprzodków
zangielskiegoprawapowszechnegoinigdypotemnieoddanych37.Winnejzeswoich
pracutrzymywał,iż…gminy,miastaiinnezwiązkiterytorialneznaturyrzeczywypo-
sażonesąwpewienzakreswładzysuwerennej.Mająkonstytucyjneprawo,wyrażone
wprostlubwsposóbdorozumiały,dozarządzaniaswoimisprawamibezingerencjiczy
kontrolizestronystanowejlegislatury38.
Skutkiwykonywaniatakpojmowanegoprawadosamorządusądośćoczywiste.
Niemożebyćmowyojakimkolwiekwieloszczeblowymiinstancyjnymsystemie
władzylokalnej.Każdajednostkasamorząduterytorialnegoowłaściwościogólnej,
bezwzględunasposóbjejutworzenia,uważanajestzapodstawową,autonomiczną
iniezależnąodinnych.WStanachZjednoczonychdziałaobecnieponad80tysięcy
różnegorodzajuzwiązkówsamorządowych,zczegobliskopołowęstanowiąjed-
nostkiowłaściwościogólnejtj.hrabstwa(counties),jednostkimunicypalne(muni-
cipalities)itradycyjnegminy(towns).Ostatecznądecyzjęopowołaniudożycia
nowejjednostkisamorządowejpodejmująlegislaturystanoweposprawdzeniu,czy
wniosekojejutworzeniezostałpopartywlokalnymreferendumispełniaokreślone
wustawodawstwiewymogidotycząceminimalnejliczbymieszkańców,powierzchni
iźródełfinansowania.Formalnelimityustalanesązazwyczajnamożliwienajniż-
szympoziomie,jakidyktujezdrowyrozsądek.Wwielustanachwystarczainicja-
tywakilkusetosób,awniektórychnawetkilkudziesięciu,np.wZachodniejWir-
ginii–500,wKansas–300,wUtah–100,awAlabamie–75.Chodzioto,aby
wjaknajwiększejliczbiejednostekpodstawowychpokrywającychcałeterytorium
stanu(jakimiw48stanachsąhrabstwa,wLuizjanieparafie,anaAlasceokręgi
terytorialne)otwartabyłanadaldrogadoinkorporacji39.
36
A.H.Syed,ThePoliticalTheoryofAmericanLocalGovernment,NewYork1965,s.21–53.
37
A.E.Eaton,TheRighttoLocalSelf-Government,HarvardLawReview,February1900,s.447.
38
A.E.Eaton,TheOriginofMunicipalIncorporationsinEnglandandintheUnitedStates,Phila-
delphia1902,s.294.
39
Średnialiczbamieszkańcówhrabstwawahasięod16tysięcywMontaniedo674tysięcywMas-
sachusetts.Wśródponad3tysięcyhrabstwwUSAwtrzydziestuliczbamieszkańcównieprzekracza
tysiąca(whrabstwieLovingwTeksasie–któreswąsławęzawdzięczanietylenazwie,coutrzymywaniu
odkilkudziesięcioleciostatniegomiejscawstatystykach–wynosimniejniżstoosób).Wśródhrabstw
