Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społecznościludzkichwtychujęciachsątrudnedorozwiązaniakonfliktyin-
teresów.Założeniemwizjitragicznejjestuznanienaturalnychograniczeńczło-
wiekapodwzględem,wiedzy,mądrościicnoty.Abyskuteczniefunkcjonować,
wszystkieukładyspołecznemusząuwzględniaćteułomnościnaturyludzkiej.
ReprezentantemtakiegopojmowanianaturyludzkiejsąmiędzyinnymiTomas
HobbesiKarlPopper7.
Wwizjiutopijnejzakładasięnieograniczonośćludzkichmożliwościwzakre-
siekształtowaniaświatainnowegoczłowieka”.Problemyspołecznemożnaroz-
wiązywaćzapomocągotowych,łatwodostępnychmetod.Istotętychpoglądów
dobrzeodzwierciedlawypowiedźBernardaShawa:nNiczegoniemożnazmienić
takcałkowiciejaknaturyludzkiej,jeślirozpoczniesiętodziełowystarczająco
wcześnie”8.ReprezentantamitejwizjisąmiędzyinnymiJakubRousseauiJohn
KennethGalbraith.
Analizazałożeńwizjitragicznejdostarczaniezwykleciekawychwniosków
dotyczącychzagrożeńbezpieczeństwastrukturspołecznychmającychsweźródła
wnaturzeludzkiej.Egzemplifikacjątejanalizyjestkoncepcjanaturywujęciu
współczesnegoewolucjonizmu.
Niezwykleistotnymproblemem,któryleżywcentrumzainteresowaniana-
ukowejrefleksjinadfunkcjonowaniemludziwzłożonychukładachspołecznych,
jestzagadnienierelacjimiędzyczłowiekiemaspołecznością.JakwskazujeJan
Turowski,wmyślispołecznejścierająsiętrzyróżneujęciaistotyspołeczności
izwiązaneznimistanowiskawsprawierelacjimiędzyczłowiekiemaspołeczeń-
stwem9.PierwszeznichwyrażaneprzezPlatona,HerbertaSpencera,Georga
HeglaczyEmileDurkheimauznawałospołecznośćzarzeczywistośćpierwotną,
zaśjednostkęludzką–zaczęśćiwytwórspołeczeństwa.Wtymujęciusensist-
nieniajednostkiludzkiejwyrażasięwspełnianiuokreślonychfunkcjiwobecspo-
łeczeństwa.Osobaludzkajestwnichcałkowiciepodporządkowanastrukturze.
Inaczejtenproblemzostałujętywteoriachumowyspołecznej(T.Hobbes,
J.Locke,J.J.Rousseau).Mimoróżnorodnościpoglądównanaturęczłowieka
zawszeupodstawtychkoncepcjitkwizałożenie,żespołecznośćoznaczajedynie
faktwykonywaniaprzezludzipewnychczynności,doktórychsięzobowiązali
wzawartejumowie.Celemdziałańpodejmowanychwspólnieprzezludzijest
usuwanietrudnościuniemożliwiającychosiąganiedóbrprywatnychnajwiększej
7
Tamże,s.40.
8
Ang.nThereisnothingthatcanbechangedmorecompletelythanhumannaturewhen
thejobistakeninhandearlyenough”,przekładwłasny.
9
Zob.J.Turowski,Socjologia.Małestrukturyspołeczne,KUL,Lublin2000,s.22.
14
