Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriatakształtowałasięwoparciuopoglądyspołeczneipolitycznetakich
myślicieli,jakTomaszHobbes,NiccoloMachiavelliiBaruchSpinoza,alesięgała
równieżdodorobkustarożytnychhistoryków,takichjakTukidydeszAten.Jej
podstawąjestzałożenie,żerzeczywistośćnależypostrzegaćjakorealnie(faktycz-
nie)istniejącą,arzeczywidziećtakimi,jakieonesą25.Zwolennicytejteoriiuwa-
żali,żebezpieczeństwopaństwapowinnoopieraćsięosojuszemilitarne.Taka
koncepcjabezpieczeństwafunkcjonowałajużwśredniowieczu.Wtymokresie
podstawąsojuszybyławspólnotareligijna.Sojusznikiemdanegopaństwamogło
zostaćtylkopaństwootakimsamymwyznaniu.Wrezultacieprowadzonewojny
byłynajczęściejwojnamireligijnymi.
Przyjęto,żepaństwa,pomimowieluróżnic,sąrównepodwzględemsuwe-
renności,couzyskałopowszechnąakceptację.Szczególniepozawarciupokoju
westfalskiegow1648r.ukształtowałasiękoncepcjapaństwnarodowych.Przeło-
mowymwydarzeniembyłfakt,iżpaństwanarodowebyłyautonomiczneimogły
samodzielniekształtowaćswojąpolitykę,zarównowewnętrzną,jakizewnętrzną.
Posiadałybowiemwewnętrzneprawaorazzewnętrznąautonomięniedopuszcza-
jącądojakikolwiekinterwencjizewnętrznej.Prowadziłotodokonfliktówzbroj-
nych,którychpodłożembyłyhegemonistyczneaspiracjeniektórychpaństw26.
Teoretycytegookresuupatrywaliprzyczynkonfliktówmiędzypaństwamiczy
międzyludźmiwstrukturzesystemumiędzynarodowego,aletakżewnaturze
ludzkiej.Uważali,żeludziesąsobierówni;jednakżegdypragnątegosamego,za-
czynająrywalizowaćzesobą.Przyjaźńjesttraktowanajakooznakasłabości.Dla-
tegolepszajestnienawiść,któraoznaczasiłę.Wzwiązkuztymwżyciuczłowieka
występujeciągłystrach.Ludzkimdziałaniemkierujątakienajważniejszemotywy,
jakchęćzapewnieniasobiebezpieczeństwa,żądzazyskuorazchęćposiadania
dobrejreputacji.Powodująonenieufność,rywalizacjęorazdążeniedosławy.
Rezultatemobawyirozsądkubyłoporozumieniesięludzidążącychdopokoju
ipowstaniepaństwa.Państwasąwnieustannymstaniewojny.Szczególnietam,
gdzieniemawładzy,prawaczysprawiedliwości,warunkiemprzetrwaniajest
stosowaniesiłyipodstępu27.
Rozwójteoriirealistycznejdoprowadziłdopowstaniakoncepcjirównowagi
siłmiędzysojuszami,comiałostanowićpodstawępokojuświatowego.Byłoto
błędnezałożenie,bowiemrównowagasiłczęstoprowadziładowybuchuwojen
25Z.Polcikiewicz,Teoriabezpieczeństwa,WyższaSzkołaOficerskaWojskLądowych,
Wrocław2012,s.65.
26Tamże,s.66.
27Tamże.
22
