Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1ZDROWIEPUBLICZNEWKONTEKŚCIEHISTORYCZNYM
8
podstawyracjonalnegorozwojufizycznegoipsychicznegodzieci.Uważanyjestzapro-
motorahigienyidietetykiorazpionierawychowaniafizycznego.Winnejpublikacji,
wydanejwtymsamymczasopiśmie,z1815r.Opokarmach,napojachisposobieżycia
wogólnościwewzględzielekarskimstwierdził,nżelekarzedającyprzepisyzdrowego
życianietakdoosób,jakdocałychspołeczeństw,jakdoprawodawców,mówićpo-
winni”
.W1822r.opublikowałkliniczneobserwacje,mówiąceotym,żedzieciżyjące
wWarszawiesąbardziejnarażonenakrzywicęniżdzieciżyjącenawsizależneod
ekspozycjinasłońce,cobyłopierwsząpropozycjąwliteraturzenatematleczeniakrzy-
wicyprzypomocykąpielisłonecznych.Pracatajestczęstocytowanawewspółczesnej
literaturzemedycznejdotyczącejwitaminyD
3
.
Wielkieepidemie,pojawiającesięcokilka,kilkadziesiątlat,stanowiływdziejach
medycynynajwiększyproblem.Zewzględunabrakwiedzydotyczącejpochodzenia
chorób,atakżenieznanychmożliwościzapobieganiaileczeniaumierałynaświecie
milionymieszkańców.Procesje,modlitwyiśpiewysuplikacjinOdpowietrza,głodu,
wojny…”pozostawałyczęstojedynymratunkiem,alemogłyprzyczyniaćsię,poprzez
zgromadzeniawiększychgrupludzi,doszerzeniasięzarazy.
DopieronapoczątkuXVIIIw.ladyMaryMontaguprzywiozładoEuropyzKon-
stantynopolawiadomośćowariolacjipraktykowanejnaBliskimWschodziewwal-
ceprzeciwkoospie,zbierającejwówczasolbrzymieżniwo.Rozkwitwariolacjinastąpił
wdrugiejpołowieXVIIIw.,takżewPolsce.Niebyłaonajednakcałkowiciebezpiecz-
na,gdyż3-4%osóbpoddanychwariolacjiumierało.Przełomemokazałosięopraco-
wanieprzezangielskiegolekarzaEdwardaJennera(1749-1823)szczepionkiprzeciw-
koospie.Zauważyłon,żeosobyzarażoneospąodkrówuzyskujątrwałąodporność.
W1798r.opublikowałrezultatyswoichdoświadczeń,aszczepieniakrowiankąstały
siębardzopopularne.WAngliiwciągu3latszczepieniupoddałosię100tys.osób,
aweFrancjinapoczątkuXIXw.aż1,7mln.Wwielukrajachszczepieniastałysię
obowiązkowe.PrzykłademtakiegoobowiązkumożebyćdekretFryderykaAugusta,
królasaskiegoiksięciawarszawskiego,zdnia4września1811r.wsprawieszcze-
pieńnaospę.Książęnapodstawiedoświadczeńzkorzyściszczepieniaospąkrowią
postanowiłm.in.,żeżadnedzieckourodzoneoddniapublikacjidekretuniebędzie
przyjętedoakademiiczygimnazjum,jeślirodzicenieokażązaświadczeniaodleka-
rzaoprzechorowaniuospybądźoszczepieniuospąkrowią,burmistrzowieiwójto-
wiespiszązaszczepionedzieciwgminachiprzekażądoodpowiedniegodepartamentu
wMinisterstwieSprawWewnętrznych,azkoleiministerstwowyznaczynagrodędla
lekarzy,którzynajwiększąliczbędziecibezpłatniezaszczepiąospąkrowią.Miliony
uratowanychosóbmogłydożyćdorosłości,miećdzieciiprzyczynićsiędogwałtow-
negowzrostuliczbyludnościEuropywtamtymczasie.Możnapowiedzieć,żeXIXw.
stałsięzłotymwiekiemzdrowiapublicznegoiwkolejnychfragmentachrozdziału
będęchciałtowykazaćpoprzezprzypomnienieważnychwydarzeńhistorycznych
dotyczącychtematu.
