Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI
żewypalaniesięwistotnysposóbzwiązanejestzpoczuciemskuteczności.
Wsytuacjachstresowychuosóbosilnympoczuciukompetencjiradzenia
sobiewzrastadążeniedoprzystosowaniasięlubdodokonywaniazmian
wotoczeniu,uosóboniskimpoczuciuwłasnejskutecznościpojawiasię
zaśwtakichsytuacjachuczucierozczarowania,cynizm,rezygnacjaiapa-
tia.Zgodniezujęciempoznawczymbezpośredniąprzyczynąwypalenia
jestzatemnietylesamowystąpieniewśrodowiskupracyprzewlekłego
stresu,ilebiernetrwanieczłowiekawsytuacjistresuniezmodyfikowane-
gojegowłasnąaktywnościązaradczą.Wmyślpowyższegozarozwijanie
sięsyndromuwypaleniaodpowiedzialnesązarównoczynnikiśrodowisko-
we,składającesięnastreszawodowy,jakicechypodmiotu,azwłaszcza
mechanizmyzmaganiasięzestresem,którezależąodpoczuciawłasnej
skutecznościzawodowej.Niskipoziomkompetencjizaradczychwyzwa-
latypowądlawypalaniasięobronęwpostaciobniżaniazaangażowania
zawodowegoidepersonalizacji,coskutkujepogorszeniemefektywności
pracyzawodowej,anastępnieobniżeniempoczuciaosiągnięćwreali-
zacjiważnychiwartościowychdlajednostkicelówżyciowych(H.Sęk
2000).
WypaleniejakobrakkompetencjiwedługC.Chernissa
ModelwypaleniaC.Chernissa(1993)powstałnapodstawieanalizy
interakcjicechśrodowiskaorazosób,którepodejmująpracęzokreślo-
nymnastawieniemdozawodu,atakżeotrzymywanegoprzezniewsparcia
iwymagańspozapracy.Wedługautorawypaleniejestprocesemwielofa-
zowym,któryrozpoczynasiępoczuciemrozczarowaniaiutratyprzezjed-
nostkęoczekiwańzwiązanychzpracązawodową.C.Chernissjakopierw-
szyzwróciłuwagęnaistotneznaczeniewtymprocesiestrategiizarad-
czych.Ichposiadanieumożliwiabowiemjednostceefektywneniwelowanie
negatywnychskutkówstresuspowodowanegoniekorzystnymiwarunkami
wpracy.Takwięcosobaposiadającakompetencjeradzeniasobiedzięki
własnejaktywnościjestwstaniepodejmowaćefektywnedziałaniazarad-
czeiwciążjedoskonalić.Autorwyróżniłwzawodachspołecznychtrzy
obszary,doktórychmożnaodnieśćpoczucieskuteczności,izaliczyłdo
nich:sytuacjezadaniowe,sytuacjeinterpersonalneisytuacjeorganizacyj-
ne.Niewszyscypracownicyzawodówpomocowychwyposażenisąjednak
wniezbędneumiejętnościradzeniasobiezlicznymiobciążeniamistresu
zawodowego.Analizującźródławypalenia,C.Cherniss(1980a,1980b)
