Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI
wypaleniaposiadaniezrealizowaneoczekiwaniawzakresieposzukiwania
zadowalającychwarunkówpracy,generujebłędneprzekonaniaodaleko
idącychnegatywnychefektachswojejpracyorazposiadapoczuciebraku
kompetencji,którenawetprzydużymwysiłkuwłożonymwwykonywanie
zadańniesąwstanieprzynieśćoczekiwanegosukcesu.Błędneoczekiwa-
niewynikówwpływanapojawieniesięwyuczonejbezradności,natomiast
błędneoczekiwanieskutecznościwiążesięztrudnościąwosiągnięciuce-
lów.Typyoczekiwań,wedługS.T.Meiera,zależązarównoodczynników
indywidualnych,jakispołecznych(W.B.Schaufeli,D.Enzmann1998;
M.Sekułowicz2002).
WypaleniazawodowewujęciusocjologicznymwedługT.Zbyrad
T.Zbyrad(2008)dokonałapróbysocjologicznejinterpretacjizjawiska
wypalenianagruncieteoriiwymianyzgodniezprzekonaniem,żeteoria
ta,zwanainaczejteoriąutylitarną,wyjaśniawieleludzkichzachowańija-
kotakarzucanajwięcejświatłanapewnezespoływypaleniazawodowego,
tj.napoczuciebrakuznaczenia,brakuwzajemnościczyteżbrakunagród
adekwatnychdotrudupracy.Teoriawymianyzwiązanajestznazwiskami
G.C.HomansaiP.M.Blaua(za:T.Zbyrad2008).Badaczeci,koncentru-
jącsięnaroli,jakąwludzkimzachowaniuodgrywajązarównopozytywne,
jakinegatywnebodźcepłynąceześrodowiskaspołecznego,stwierdzają,
żeludziekontynuujątylkoteczynności,któreprzyniosłyimnagrody.Na-
grodytemogąmiećcharaktermaterialny,jakteżniematerialny(aprobata,
prestiż),przyczym,jakpodkreślaP.M.Blau,najbardziejpożądanąwar-
tośćstanowiszacuneklubpoważanie,najmniejszązaśpieniądze.Zgodnie
zteoriąwymianyosobydającewieleinnym,oczekują,żeotrzymająwiele
odinnych.Tezaś,którewieleotrzymują,zmuszonesąwieledawać.Pro-
cestenwykazujetendencjędowytworzeniarównowagiwymian.Zasady
wymianydóbrodwołująsiędowzajemnościmiędzydawcąibiorcą.Ocze-
kiwaniewzajemnościisprawiedliwościstanowikanonteoriiwymiany.
Teoriawymianyspołecznejopierasięm.in.nazasadziekalkulatyw-
ności,wmyślktórejjednostkaangażujesięwdziałania,zktórychczer-
piesatysfakcję,natomiastsytuacjewywołującepoczuciewykorzystywania,
pokrzywdzenia,rozczarowaniaprowadządozdystansowaniaiwycofania
zdziałania.Oczekiwanienagrodyorazwzajemnościefektówstanowipew-
nąpułapkęwzawodachpomocowych.Trudnotubowiemoegzekwowanie
założeńteoriiwymiany.Tymczasembraknagrodytosubiektywnieodczu-
