Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykawypaleniazawodowego
31
wanaporażka,poczuciebrakuwpływuibrakuznaczenia.Brakefektów
działania,czylinagrody,powodujeobniżeniezaangażowania,wycofywa-
niesięzpracyiwefekciebraksatysfakcjizaktywnościzawodowej.Praca
pozbawionasatysfakcjistajesiębardzouciążliwa,toteżklienci(ucznio-
wie,pacjenci)zgłaszającysiępopomoczaczynająbyćtraktowanizcoraz
większymdystansem,corazbardziejrutynowoiprzedmiotowo.Wtakiej
sytuacjipojawiasięryzykodepersonalizacji–jedenzkomponentówwy-
paleniazawodowego(por.T.Zbyrad2008).
Istotnedlainterpretowaniawypaleniazawodowegonagruncieteorii
wymianysąponadtoakcentowanewtejteoriizasady:wzajemności,spra-
wiedliwościiracjonalnościwrelacjachspołecznych.nZasadaracjonalności
głosi,żeimwięcejkorzyścioczekująludzieodsiebienawzajem,wyko-
nującokreśloneczynności,tymbardziejprawdopodobne,żebędąoniwy-
konywaćczynnościtegorodzaju.Zasadawzajemnościwskazuje,żeim
częściejludziewymieniająwzajemnenagrody,tymbardziejprawdopo-
dobne,żepojawiąsięobopólneobowiązki,którebędąkierowaćdalszymi
wymianami.Imbardziejnaruszonesąwzajemneobowiązkiwstosunku
wymiany,tymczęściejpokrzywdzenibędąskłonnistosowaćsankcjene-
gatywnewobecpartnerówwymianynaruszającychnormęwzajemności.
Wedługzasadysprawiedliwości,imbardziejustabilizowanesąstosunki
wymiany,tymbardziejprawdopodobne,żebędąrządzonenormamiwy-
mianysprawiedliwej.Wimmniejszymstopniurealizujesięwwymianie
normysprawiedliwości,tymczęściejpokrzywdzenibędąskłonnistosować
sankcjenegatywnewobecuczestnikówwymianynaruszającychnormy”
(T.Zbyrad2008,s.52–53).Jeżelirelacjespołecznenieopierająsięna
tychtrzechzasadach,dochodzidodezintegracjisystemutworzącegodany
układspołeczny.Indywidualnekosztyowejdezintegracjipolegająnazmia-
niepostawizachowań.nWypaleniezawodowenależyzatemzaliczyćdo
syndromówdezintegracjisystemuspołecznego,opartegonawzajemnych
relacjachpomiędzydawcąibiorcąusługspołecznych”(T.Zbyrad2008,
s.57).
ZintegrowanymodelwypaleniawedługW.B.SchaufelegoiD.Enzmanna
Zintegrowanymodelwypaleniawieńczydotychczasoweustaleniaiana-
lizybadańnadzjawiskiemwypalenia.Autorzymodelu–W.B.Schaufeli
iD.Enzmann(1998)–uwzględniająwnimtrzyzasadniczeaspektywy-
palenia,którewystępująwewszystkichwzasadzieteoretycznychkoncep-
