Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Genezaprawawłasności.Czasystarożytne
Prawodysponowaniarzecząwywierałoskutkinietylkozażycia.Właś-
cicieldysponowałswoimmajątkiem,zdużąswobodąizeskutkiem,rów-
nieżpośmierci(wtestamencie).
Znamiennejest,żewstarożytnymRzymieniebyłoosobnegoprawa
regulującegokwestiepołowuryblubpolowania.Każdywłaścicielwyko-
nywałteprawaswobodnienaswoimterenieinabytkiztegoźródłaza-
trzymywałdlasiebie.Niktpodtymwzględemwłaścicielanieograniczał.
Jeżeliwłaścicielniemiałntechnicznej”możliwościrealizacjiktóregoś
zprzysługującychmupraw,nietraciłgo.Coprzytymistotne,własność
niebyłasumąposzczególnychuprawnień.Stanowiłyonejedynieaspek-
tytegoprawa.
Odrazunależyzaznaczyć,iżniebyłotak,żenieistniałyżadneogra-
niczeniawłasności(dokwestii,jakiebyłytoograniczenia,jeszczepowró-
cę),ewentualneograniczeniamiały-charakterwyjątkowy.Jeżelinawet
uprawnionydoznawałjakichśnzawężeń”wtymzakresie,koncepcjaprawa
własnościbyłataka,żezmomentemichustaniaprawowłasnościwracało
doswejpierwotnejpostaci.Automatyczniepowracałapełniawładztwa
(tzw.elastycznośćprawawłasności).Niewyobrażanosobieograniczeń
nstałych”
,nadającychprawuwłasnościkształt,stanowiącychelementjego
treściitymsamymzakreślającychwsposóbpierwotnyorazpermanen-
tnysferędopuszczalnychzachowańwłaściciela.
JaksłuszniezauważaJ.Sondel,rzymskieprawowłasnościzawiera-
łowsobiedwiecharakterystycznefunkcje:dodatnią,przejawiającąsię
wmożliwościdowolnegorozporządzaniarzeczą,orazujemną,dozwa-
lającąnawykluczenieodwpływunadanąrzeczosóbtrzecich.Ponadto
możnadotegododaćkolejnącechęcharakterystycznąwpostacisku-
tecznejochronyprawnejstanowiskawłaściciela,cowsumiedawałomu
wpraktycewyłączną,absolutnąinieograniczonąwładzęnadrzeczą.
Niektórzyromaniści,comnieosobiściewydajesiębardzotrafioneizu-
pełnieprzekonujące,przeprowadzająnawetparalelęmiędzydominium
wprawieprywatnym,asuwerennościąnagruncieprawapublicznego40.
40Samzastosowałempodobneporównanie,tylkoniejakonwdrugąstronę”
,po-
równującsuwerennośćijejograniczeniadowłasnościiodpowiedniodoogra-
niczonychprawrzeczowych.Możnawprawdzieistotniezauważyć,żepomimo
pojęciowonieograniczonegowładztwaprawnego,jakimbyłoprawowłasności
wstarożytnymRzymie,mógłwłaścicieldoznaćograniczeniawwykonywaniu
30
