Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzeniedozagadnieńwielokryterialnegowspomaganiadecyzji
Doanalizytegotypuproblemówniezbędnajestznajomośćzasadpro-
gramowaniamatematycznego.Jakwielubadaczywskazuje,kluczowym
zagadnieniemteoriiipraktykiprogramowaniamatematycznegoprzywie-
lorakościcelówjestustaleniezasadoptymalnościrozwiązania[46],[140],
[166],[215],[223],[271].Problematykatamaswojekorzeniewpracach
V.Pareto,którybadającbudżetyrodzinne,zauważył,żedecyzjedotyczą-
cewydatkówniezawszepodporządkowanetylkojednemukryterium
izaproponowałpojęcierozwiązaniasprawnego(czasamiwielurozwiązań
sprawnych)[7],[52],[140],[166].
Należyrównieżzauważyć,żeprzyuwzględnieniuwzadaniachwięcejniż
jednejfunkcjicelumożnaznaczniedokładniejodwzorowaćrzeczywisteprob-
lemydecyzyjne.Przyrozwiązywaniutegorodzajuproblemówmałoprzydatne
stajesięklasycznerozumienieoptymalności,gdyżkoniecznejestuzyskanie
rozwiązańoptymalnych,jednocześniezwielupunktówwidzenia.Wtakich
przypadkachbardziejrealnewydajesiębyćpojęcierozwiązaniakompromi-
sowego,uwzględniającegozarównopreferencjedecydenta,jakianalizęstrat
izyskówmiędzykryteriami.
Zasadnestajesięzatemstwierdzenie,żepodejmowanedecyzjewprak-
tyceinżynierskiejdotyczącesytuacjiwgospodarce,ekonomiiczyteżwyboru
wariantuinwestycjipolegająnarozwiązaniuproblemówdecyzyjnych,któ-
rychzłożonośćwynikam.in.zfaktu,żeżądasię,abypodjętadecyzjabyła
najlepszapodwzględemwieluaspektów[123],[140],[213],[243],[266].Co
istotne,dążysiędotego,abyprzyjęterozwiązaniezapewniałonajlepsząreali-
zacjęwszystkichkryteriów(celów)cząstkowychuwzględnianychwprocesie
decyzyjnym,któremogąbyćzesobąsprzeczne.
Właśniezagadnieniaoptymalizacjiwielokryterialnejdotyczącelównie-
zgodnych,tj.takich,międzyktórymizachodzirelacjapolegającanatym,że
podwyższeniestopniaosiągnięciajednegoceluoznaczaobniżeniestopnia
osiągnięciainnegocelu.Stądistotąwielokryterialnegoproblemuoptyma-
lizacyjnegojestposzukiwaniewspólnejmiaryilościowejsłużącejdomie-
rzeniastopniaosiągnięciacelówniezgodnych[139].Znaczyto,żepewne
rozwiązaniemożebyćlepszeodinnegozewzględunajednokryterium,
agorszezewzględunainne,np.podjęciedecyzjiwzakresiewyboruwa-
riantuorganizacjidostawdocentrummiastapowinnobyćzależnem.in.od
pojemnościpojazdu,rodzajusilnika,wartościemisjispalin,kosztówspo-
łecznychitp.Wartowtymmiejscunadmienić,żegdycząstkowecele
zgodneirealizująsięwjednympunkcie,problemsprowadzasiędojednego
kryterium-wówczaswielokryterialnyproblemdecyzyjnymożnazastąpić
jednokryterialnym.
12