Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pracowalidlasiebie,palilifajki,nawetpiliwódkę(chociażtakichbyło
niewielu),aniektórzywnocygraliwkarty.Samarobotawydałamisię
ciężka,katorżniczaidopierodobrzepóźniejpoznałem,żejejciężar,jej
katorżniczośćpoleganienatym,żejesttrudnaiciągła,ależetopraca
przymusowa,obowiązkowa,podkijem.Chłopwolnypracujenieraz
nierówniewięcej,czaseminocami,szczególnielatem;alepracujedla
siebie,pracujewrozumnymcelu,ijemunierównielżejniżkatorżnemu
robotnikowiwpracyprzymusowejinieprzynoszącejmużadnej
korzyści.Przyszłomiraznamyśl,żegdybychodziłooto,aby
człowiekazupełnieprzygnębić,unicestwić,ukaraćgonajstraszliwiej,
takżebynajgorszyzbójwzdrygałsięprzedtąkarąizgórydrżałprzed
nią,tonależałobytylkonadaćjejcharakterzupełnejnieużyteczności
iniedorzeczności.Jakkolwiekteraźniejszerobotykatorżneniemajądla
więźniówinteresu,nudnesądlanich,tojednaksamewsobiemającel
rozumny;więzieńrobicegły,kopieziemię,tynkuje,buduje;wtej
pracyjestsens.Alegdybygonaprzykładzmusićdoprzelewaniawody
zjednegocebrawdrugi,azdrugiegowpierwszy,tłucpiasek,
przenosićkupęziemizjednegomiejscawdrugieiodwrotnie,
tomyślę,żepokilkudniachudusiłbysięalbobytaknabroił,żebyjuż
choćumrzećiwtensposóbwydobyćsięztegoponiżenia,wstydu
imęki.Rozumiesię,żetakakarazamieniłabysięwtorturęibyłaby
niedorzeczna,ponieważnieosiągnęłabyżadnegocelu.Ależepewna
dozatakiejtortury,niedorzeczności,poniżeniaiwstydujest
bezwzględniewkażdejpracywymuszonej,toikatorżniczapracajest
nierówniebardziejmęczącaodkażdejwolnej,dlategomianowicie,
żejestwymuszona.
Zresztąjawstąpiłemdoostroguwzimie,wmiesiącustyczniu,inie
miałemjeszczepojęciaoletniejpracy,pięciokroćcięższej.Wzimie
zaśwnaszejfortecyrządowychrobótbyłowogólemało.Więźniowie
chodzilinaIrtyszrozrywaćstarerządowebarki,pracowali
wwarsztatach,zrzucalizrządowychbudynkówśnieg,nawiany
