Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
FranzBrentanozdiagnozowałówczesnystanteoriifilozoficz-
nej,proponującreceptęwpostaciuznaniapsychologiizapodsta-
wowączęśćfilozofii.Możliwebyłotodziękipewnejzasadzie,któ-
rądostrzeżonozresztąjużwcześniej,amianowicie,że:upodstaw
zarównofilozofiipraktycznej(logika,etykaiestetyka),jakiteore-
tycznej(metafizykaipsychologia)leżyprzeżyciepsychiczne.
PoczątkowoautorPsychologiizempirycznegopunktuwidzenia
twierdził,żefilozofiępowinnouprawiaćsięnawzórnaukprzy-
rodniczych,opierającsięprzedewszystkimnaindukcji.Metafizy-
kęokreślałmianemnnajogólniejszejnaukiempirycznej”
.Zczasem
wycofałsięztakradykalnegostanowiska.Indukcjonizmuznałza
podstawędrugorzędnejdyscyplinyzwanejprzezsiebienpsycho-
logiągenetyczną”
,którąprzeciwstawiłistotniejszejnpsychologii
opisowej”
,określanejteżniekiedymianemnfenomenologii”
.Ta
pierwszazajmujesięgenezązjawiskpsychicznych(zarównofe-
nomenamipsychicznymi,jakifizycznymi),tadrugabadazasady
funkcjonowaniatakichzjawisk.Topsychologiaopisowamabyć,
zdaniemBrentana,podstawąwszelkichdyscyplinfilozoficznych.
JednymznajważniejszychelementówteoriiBrentanaokazało
sięprzywołaniepewnejwłaściwościświadomości,którąokreśla
sięmianemintencjonalności:nKażdyfenomenpsychiczny-pisze
Brentano-charakteryzujesiętym,cośredniowiecznischolastycy
nazywaliintencjonalną(lubteżmentalną)inegzystencjąpewnego
przedmiotu,acomy[...]nazwalibyśmyodniesieniemdopewnej
treści,skierowaniemnapewienobiekt(przezktórynienależytu
rozumiećczegośrealnego),lubimmenentnąprzedmiotowością.
Każde[zjawiskopsychiczne]zawieracośjakoobiekt,chociażnie
każdewjednakowysposób.Wprzedstawieniucośjestprzedsta-
wiane,wsądzie-uznawanelubodrzucane,wmiłościkochane,
wnienawiścinienawidzone,wpożądaniupożądaneitd.[...]Fe-
nomenypsychicznemożemyzdefiniowaćjakofenomeny,które
intencjonalniezawierająwsobiepewienprzedmiot
3
”
.Zasadain-
tencjonalnościświadomościstałasięzczasemjednymznajważ-
niejszychelementówwiększościteoriifenomenologicznych.
15
3
FranzBrentano,Psychologiazempirycznegopunktuwidzenia,przeł.W.Ga-
lewicz,Warszawa:PWN1999,s.126n.
