Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZygmuntKrasiński–polityka,filozofia,religia
9
listachwyrażazupełnieinnepoglądynatematewentualnegoodrodzeniaPolski
iprzyszłościeuropejskiegoświata.Popierwsze,mamytudoczynieniaześwia-
domymelitaryzmemskoro,zdaniemKrasińskiego,prawdziwawiedzanatemat
teraźniejszości,azwłaszczaprzyszłości,jestudziałemtylkowtajemniczonych,
bowiemjejujawnieniemogłobyspowodowaćfatalnekonsekwencjespołeczne.
Podrugiezaś,Krasińskimanieustannyproblemzłączeniemkonserwatyzmu
zromantyzmem.Krasiński-romantykwierzywmocducha,którydoprowadzi
doodrodzeniaojczyzny,Krasiński-konserwatysta,jeżeliwogólebyłkonserwa-
tystą,malicznewątpliwości.
Wprawdziesamalekturalistówmożebyćuznanazagwałtczynionynaspu-
ściźnieliterackiejpoety,lecznapewnowiększymjeszczepogwałceniemdziejów
jegomyślijestlekturaograniczonawyłączniedotwórczościliterackiej.Widział
tojużpierwszy-idodziśjedenznajwybitniejszychmonografistówpoety-
StanisławTarnowski,któryobszerniekorzystałzdostępnychwjegoczasach
listów2.PonadtoKrasińskisambyłdoskonałymkrytykiemwłasnejpoezji.Nie-
wątpliwienajwyżejceniłNie-Boskąkomedię,potemIrydiona,codoresztyjednak
miałpoważnewątpliwości,którenajlepiejprzedstawiłwwierszuBógmiodmówił
tejanielskiejmiary...:
Bógmiodmówiłtejanielskiejmiary
Bezktórejludziomniezdasiępoeta;
,
Gdybymjąposiadł,światubrałbymwczary
,
Ażejejniemam,jestemwierszokleta.
(w.1–4)
Tarnowski,wielbicielikontynuatorfilozofiipolitycznejKrasińskiego,sy-
tuacjęzkońcalattrzydziestychująłtrafniepisząc:DPoezjadotądalegoryczna
głównie,stajesięodtąddogmatyczną,polityczniedydaktycznąiotwarcieten-
dencyjną,przeztopolitycznieokolicznościową,jeżelimożnasiętakwyrazić.
Byłowtymniewątpliwieniebezpieczeństwo,aponiekądszkodadlajejpoetycz-
negocharakteru”3.
Współczesnemuczytelnikowinależąsięponadtodwasłowanatematsamej
pasjipisanialistów.ZygmuntKrasińskiniebyłwniejodosobniony.Naprzykład
pełnewydaniezachowanychlistówAlexisadeTocqueville’aliczysiedemnaście
tomów.Pisanielistówtymbardziejmiałowówczassens,ponieważdociera-
łyonedoadresatazazwyczajwciągudwóchdni,cobyłokolosalnypostępem
wstosunkudowiekuXVIII.Dlanasnatomiastjesttoźródłoniezwykłe,chociaż
wciążniedostateczniewykorzystane,jeżeliprzyjrzećsięnaprzykładstanowi
edycjilistówksięciaAdamaCzartoryskiego,zktórycholbrzymiawiększośćna-
dalpozostajewrękopisach.
2S.Tarnowski,ZygmuntKrasiński,Kraków1892.
3Ibidem,s.392.
