Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tojestnadzwyczajnymtalentemudarowanymludziom.Wszyst-
kichfabrykantównowychsłówiodmianokrywanoobelgąiszy-
derstwemiogłaszanojakonieumiejącychjęzyka.Ilubowtym
narodzie,doprzesadyskłonnym,częstozbytposuwanotężarli-
wość,wszelakoostrośćtaisurowośćmiałaswojepobudki
wmiłościwłasnejiwdumienarodowej.Językjestskazówkąstop-
nia,doktóregoprzyszedłnaródwcywilizacjiioświeceniu.Jeżeli
językjestciemny,nieokrzesany,ubogiwwyrazynaznaczenie
rzeczy,myśliinamiętnościwrozmaitychichcieniach,przemia-
nachistopniach,jeżeliprawidłajegonazywania,wymawiania
ipisanianiesąustanowioneidobrzeoznaczone,naródniewy-
szedłjeszczezdziczyznyanidorzęduoświeconychiucywilizo-
wanychludówniemaprawanależeć.MyPolacynacóżsię
chlubimywiekamiZygmuntówiStanisławaAugusta?Nacosta-
wiamynanaszęchwałętyledziełwzorowychwróżnymrodzaju
naukiwiadomości?Nacowtychdziełachwychwalamytyleza-
szczytówdowcipuiumiejętności?Nacouwielbiamyjęzykana-
szegojasność,bogactwoidzielność?JeżeliwXIXwieku
pozwalamytwierdzićidrukiemogłaszaćpotrzebęprzerabiania
nazwisk,sposobuichinaczejwymawianiaipisania,wrzeczach
imyślachpotocznych?Cóżnampoprawidłachgramatycznych
przezKopczyńskiegotakpracowiciewyszukanych,takumiejęt-
nieigruntowniedowiedzionych,jeżeliichniemamysłuchać
izachowywaćwpisaniu?Nacosięzdaogromtakpotrzebnych,
taknieocenionychmozołówLindegowjegoetymologiiisłowni-
kunatosporządzonym,abynasobeznaćzrzetelnymznacze-
niemiwdrożyćwewłaściweużyciesłówiwyrazów?Nacosię,
mówię,zdatakważnarobota,jeżelisięotworzyłanowaibogata
minageniuszów,reformatorówifabrykantówsłów,którzy,dep-
czącwszystkępowagęwielkichpisarzy,podająsięiogłaszająza
doktorównarodu.
Takiemsobiewboleśnymwzruszeniuporobiłpytania,kiedy
miwpadływręceksiążkiipisma,zktórychjednewprowadzają
nowąicorazinnąpisowniądlauchapolskiegodrapieżną,której
czytaćnieumiem.Drugienapełnionedrobiazgowyminietraf-
nymwiadomościszkolnychużyciem,gdziePolakowiwstacza-
niuizakończaniuobcychsłów,któredawnoprzyswoił,każą
7
