Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JOLANTAITRICH-DRABAREK
Koncepcjasamorząduterytorialnegomieścisięwięcwzałożeniu,żejeston
alboreprezentatywnymipartycypacyjnymorganemzaspokajającympotrzeby
mieszkańców,alboagencjąrząducentralnegowdziedzinierealizacjiogólnodo-
stępnychusługpublicznych,naprzykładedukacji,służbyzdrowiaiusługspo-
łecznych,skutecznieograniczającjejzakresdecyzyjny.Każdaztychdwóchopcji
skutkujekolejnymiwyboramicząstkowymi,alezarazemsąoneobciążoneszero-
kimzasięgiemnapięćikonfliktów.
WPolscepłaszczyznakonfliktudotyczydyskusjiwokółzakresuprzeprowa-
dzanejpo1989rokudecentralizacjiijejskutków2.Wsprawiedecentralizacji
istniejąwPolsceconajmniejdwieopinie.JakpisząMichałBoniiStanisława
Golinowska,pierwszaopiniajest„poprawnapolitycznieipowszechniegłoszona
przezpolityków,bezwzględunaopcję,żejesttoreformaudanaijedynyjej
problem–tozbytmałeśrodkiprzekazywanenaszczeblezdecentralizowane”3.
Drugaopiniazkoleizakłada,żeprocesdecentralizacjimawPolscepoważne
wady.Należądonich:partykularyzmlokalnyczyteżbrakkonsekwencjiwreali-
zowaniuzasadypomocniczościidecentralizacjioraz„praktykidziałaniaaparatu
samorządowego,którywciąguostatnichlatwykazujesystematycznąnegatywną
autonomizacjęispołecznąalienację”4.
Kolejnyspór(bardziejmerytorycznyiracjonalny)–dodająBoniiGolimow-
ska–dotyczyocenyzakresucentralizacjiidecentralizacjiwładzypublicznejpod
kątemrozwojuprocesówpolityczno-społecznychorazefektywnościrealizacji
politykpublicznych,aprzytymwskazujenaograniczeniazarównodecentra-
lizacji,jakicentralizacji.Skutkiwyborudrogisądalejidąceniżbieżącyspór
politycznymiędzyzwolennikamijednejlubdrugiejopcji.Skutkitemogąbowiem
spowodowaćdominacjęjednejopcjipolitycznejijejkoncepcjirozwojupaństwa
wrazzodejściemoddrogipartycypacyjnejnarzeczzarządzaniainkrementalnego.
Preferowanastrategiamożeskuteczniemarginalizowaćrolęwładzlokalnych.
Uwarunkowaniapolitycznesprawiają,żedecentralizacjajestjednymzfila-
rówdemokratycznegopaństwa.Decentralizacjaprzynosizesobąwiększątrans-
parentnośćdziałaniainstytucjipublicznych,zwiększeniepoczuciaodpowiedzial-
nościdecydentów,zaangażowaniemieszkańcówwpodejmowaniedecyzjioraz
pracęnarzecznajbliższegootoczenia,kształtowaniesięnowychelitpolitycznych.
Zróżnicowaniewynikającezdecentralizacjiindywidualizujedziałanialokalnych
iregionalnychliderów,anawetjeśliwystępująbłędy,tosąonepopełnianena
mniejsząskalę,niesąpowielaneprzezinnejednostki,anawetinnejednostki
2Zob.szerzejJ.Itrich-Drabarek,ProcesycentralizacjiidecentralizacjiwPolscepo1989r.
[w:]Misjapubliczna,wspólnota,państwo.Studiazprawaiadministracji.Księgadedykowana
pamięciProfesoraMichałaKuleszy,Warszawa2016,t.1.
3Nowedylematypolitykispołecznej,red.M.Boni,S.Golinowska,Warszawa2006,nr65,
s.55iin.
4A.Piekara,Samorządterytorialnyiinneformyaktywnościspołecznejdawniejidzisiaj,
Warszawa2005,s.9.
