Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.A.Zych,M.Kaleta-Witusiak,Geragogikaspecjalna–moralnymobowiązkiem...29
sięzmianwfunkcjonowaniufizjologicznym.Procestencechujestopniowe
wygasaniefunkcjiposzczególnychnarządówiukładów,określanewlite-
raturzegerontologicznejmianemzjawiskainwolucji,przyjednoczesnym
wykorzystaniumechanizmówkompensacyjnych,któreumożliwiajązacho-
waniestałościśrodowiskawewnętrznego,czylihomeostazy,atymsamym
zachowaniażycia,jednakżewrazzzaawansowaniemprocesustarzeniasię
możliwościkompensacyjnemaleją,zmniejszasięprawdopodobieństwoza-
chowaniażycia,awzrastaprawdopodobieństwośmierci.Wpóźnejstarości
nawetniewielkiebodźcezewnętrznemogądoprowadzićdonieodwracalnych
zaburzeńhomeostazyidośmierci.Tymmiędzyinnymitłumaczysięgorsze
rokowaniechoróbwpóźnejstarości.Wmiaręstarzeniasięciałoczłowieka
doświadczazmianwpodstawowychukładach(np.kostno-szkieletowym,od-
dychania,krążenia),zmniejszająsięmożliwościpercepcjizmysłowej(wzro-
kowej,słuchowej),zupływemlatmalejąrównieżsiła,napięcieielastyczność
mięśni,malejewydolnośćukładówkrążenia,oddechowego,pokarmowego
iwydalniczegoorazupośledzonazostajekomunikacjapomiędzykomórkami
nerwowymi.Wynikiemłącznegowpływuzmianbiologicznychzwiązanych
zestarzeniemsięjestmniejszauosóbstarszychodpornośćnastres,słabsza
odpornośćimmunologiczna,obniżonapsychologicznazdolnośćdoadaptacji
imniejwydolnemechanizmyregulacyjneutrzymującerównowagęwewnętrz-
nąorganizmu(zob.Zych,2001,s.203–204;2005a,s.4).
Zkoleipsychicznestarzeniesięodnosisiędosamoświadomościjednost-
kiijejzdolnościprzystosowaniasiędostopniowegostarzeniasię–jestto
odbiórwłasnychprocesówstarzeniasięprzezjednostkę,naktóryskładają
siętakieelementy,jak:poznanie,samoocena,motywacjaiodczucia.Inaczej
mówiąc,sątoreakcjewzachowaniutowarzyszącedoświadczaniustarzenia
się–przykładowoznanypisarzWilliamWharton(ur.1925)odbierawłasne
starzeniesięjakostopniowe
ograniczaniemożliwościkorzystaniazżycia.Starośćjestwtedy,gdyczłowiek
budzisięranoistwierdza,żenicgonieboliizastanawiasię,comusizrobić,
żebyjutrobyłopodobnie,żebyteżgoniebolało.Starzeniesiętostopniowa
utratazmysłów,corazsłabszywzrok,słuchidotyk,corazsłabszezęby,utrata
pamięci.Czasamiczłowiekjużniepamięta,którezmysłybyłydawniejsprawne,
anawetzapomina,żetracitęsprawność.Jestteżaspektsocjologiczny.Człowiek
stajesięniewidzialny,zwłaszczadlakobiet.Gdysięmasiedemdziesiątpięćlat,
wtedyżadnakobietaniespojrzynamężczyznę.Naprawdę(Wharton,2000,
s.10).
