Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
elektrowniategotypuzostałazbudowanaw
roku1882wAppleton(Wisconsin,USA)na
rzeceFox.Dostarczałaonaenergiędopro-
dukcjipapieru.NaprzełomiewiekuXIXi
XXzaczętobudowaćwieleelektrownitego
typu,międzyinnymiwSzwajcariiprzywiel-
kimudzialeprzyszłegopolskiegoprezydenta
GabrielaNarutowicza(1865-1922).Obecnie
hydroelektrowniesąbardzorozpowszech-
nioneiodpowiadajązaprodukcjeokoło20%
energiielektrycznej.
Z.Pater:Wybranezagadnieniazhistoriitechniki
2060Energiapary
Opanowanie
energii
pary
było
już
marzeniemstarożytnych.Greckiwynalazca
Heron(ok.10–ok.70)zaprojektowałokoło
60rokuprymitywnąturbinęparową,mającą
kształtkulizdołączonaparądysz(rys.2.10).
Doprowadzeniepary(zeznajdującegosięna
dolepaleniska)downętrzakulipowodowało
jejobrótwmomenciegdywydostawałasię
onaprzezdysze.Heronuważałswójwynala-
zekraczejzanowinkętechniczną(zabawkę)
niżużyteczneźródłoenergii.Naskuteczne
wykorzystanieparydonapędumaszyntrzeba
byłopoczekaćjeszczeponad1,5tysiącalat.
W
wieku
XVII
dokonano
szeregu
eksperymentów,wwynikuktórychstwier-
Rys.2.10.ReplikabaniHeronaz60roku
18
Rys.2.11.IlustracjaGasparaSchottaprzedsta-
wiającadoświadczeniezpółkulamimagdebur-
skimi,1654r.
dzono,żeciśnienieatmosferycznemożewy-
konaćpracę.Wartotutajwspomniećodo-
świadczeniachwykonanychprzezOttovon
Guericke(1602-1686).Wjednymznich,
któremiałomiejscewroku1654wMagde-
burguwykorzystanodwiepółkulemetalowe
ośrednicy42cmkażdaoskrajniezeszlifo-
wanychkrawędziach.Półkuletezostałypołą-
czonezesobąiuszczelnione,anastępniewy-
pompowanoznichpowietrze.Okazałosię,że
dorozerwaniapółkulpotrzebabyłozastoso-
waćdwazaprzęgipoosiemkonikażdy–rys.
2.11.
OdkrycieGuerickeskłoniłowieluludzi
doposzukiwaniasilnikawykorzystującego
ciśnienieatmosferyczne.Wspomnimyokilku
znich.Wroku1682CristiaanHuygens
(1629-1695),bazującnapomyśleksiędzaJe-
anadeHautefeuille(1647-1724),przeprowa-
dziłpróbyzprochowąmaszynąatmosfe-
ryczną–pokazanąnarys.2.12.Wcylindrze
Humieszczanoniecoprochuarmatniego,
którywtrakcienagłegospalaniausuwałpo-
wietrzeprzezskórzanewężeD.Tezkolei
podwpływemciśnieniaatmosferycznego
ulegałyzaciśnięciuiwtensposóbwcylin-
drzepowstawałopodciśnienie.Następnietłok
Bpodwpływemciśnieniaatmosferycznego
ulegałprzesunięciuwdółimógłwykonać
pracę.Nagenialnypomysłulepszeniama-
szynyprochowejprzezzastąpieniepłomienia
prochuparąwodnąwpadłDenisPapin(1647-
