Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MagdaHeydel
Podstawowymodelfnkcjonowaniatłumaczaustnegoopisany
zostałprzeztzw.metaforęprzewodu(conduitmetaphor/conduitinter
preting),gdzietłumaczpostrzeganyjestjakoniezaangażowany,neutral
ny,niewidocznyprzekaźniktreściodnadawcydoodbiorcy.Modelten,
choćodkońcaXXw.podważanyczywręczodrzucanyprzezbadaczy19,
nadalstanowipodstawowenarzędzieheurystcznewkształceniu
tłumaczy–ideałemjestniewidoczność,neutralność,bezpośredni,
wręczmechanicznyprzekaz,niezabarwionyprzezpodmiotowośćtłu
macza.Ideałtenpozostajejednakwsprzecznościzpraktką:tłumacz
człowiekjestfizycznieobecnywprzekładzie,przychodzipracować
wróżnychwarunkach,pełnićróżnerole,awwieluwypadkachmusi
lubchceujawniaćswojąpodmiotowość,zawszezaś,pomimostarań
ozachowanieprzezroczystości,dajejejwyraz.
Zresztą,wdydaktceprzekładowej,nawetjeśliMarda,auprosz
czonaregułabrzmiubądźprzezroczyst”,obudowanajestonalicz
nymizastrzeżeniami.Odpowiedźnapytaniadotczącezachowania
wkonkretnejsytuacjizwyklezaczynająsięodfazy:uTozależy…”,
czyliodwołujedorolikontekstuorazumiejętnościpodejmowania
decyzjiprzezsamegotłumacza.Dlategowmiejscewyidealizowanej
sztwnejregułybadaczeproponująmodeleopartenaosobistch
cnotachmoralnych20;naniemechanicznymstosowaniuobowiązują
cychkodównormatwnych21oraznadziałaniuzgodnymzrozwojem
sytuacji,określaneteżjakoteleologiczne(demandcontrolmodels)22.
Wychodząoneodpoziomuopisowego(uotodoświadczeniakonkret
nychludziwkonkretnychsytuacjach”)ibazująnapodmiotowości
orazsprawczościtłumaczy.
19
JonathanDownie,BeingaSuccessflInterpreter.AddingValueandDeliveringExcellence,
London–NewYork2016;UldisOzolins,EthicsandtheRoleoftheInterpreter,
w:TeRoutledgeHandbookofInterpreting,dz.cyt.,s.319–336.
20
AndrewChesterman,ProposalforaHieronymicOath,uTeTranslator”2001,Vol.7,
No2(specialissue:TeReturntoEthics),ed.AnthonyPym,s.139–154.
21
HelenTebble,InterpretingorInterfering?,w:CoordinatingParticipationinDialogue
Interpreting,eds.ClaudioBaraldi,LauraGavioli,Amsterdam–Philadelphia2012,
s.23–44.
22
RobynK.Dean,RobertQ.Pollard,ContextbasedEthicalReasoninginInterpreting:
ADemandcontrolSchemaPerspective,uTeInterpreterandTranslatorTrainer”2014,
Vol.5,No.1(specialissue:EthicsandtheCurriculum),eds.MonaBaker,CarolMaier,
s.155–182.
30