Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzklasycznejfilozofiiniemieckiej
TakwięcEnezydem-Schulzewydałswojąksiążkęwroku1792,czyli
wdwalatapoukazaniusiętrzeciej
Krytyki
Kanta,imożnapowiedzieć,
żemiałjużwglądczyprzynajmniejmożliwośćwgląduwcałośćjego
myśli.Możliwość,zktórejnieskorzystał,podobniejakinnipromi-
nentnizwolennicyikrytycyKantawpierwszejfazierecepcjijego
filozofii.Wtymsensiemożnapowiedzieć,żepierwszafazaobejmuje
wyłącznieproblematykę
Krytykiczystegorozumu
.
Jestzresztątapierwsza
Krytyka
czytanaprzezpierwszychswoich
odbiorcówikomentatorówniemalwyłączniewperspektywie,mówiąc
najkrócej,dlaniejniestosownej.Toznaczyjestczytanawperspekty-
wietradycyjnieoświeceniowejfilozofii,przedewszystkimwperspek-
tywieteoriopoznawczej.Inaczejmówiąc,pierwsiczytelnicy
Krytyki
czystegorozumu
widząwniejdokładnieto,czymonabyćniemiała
wintencjisamegoKanta.
Jeszczejednodzieło
zzakresutakzwanejteo-
riipoznania,którazajmujesięspecyfikacją
naszychlicznych
władzpo-
znawczych,odróżniajeodsiebie,opisujekażdąznich,badarelacje,
jakiezachodząmiędzynimi,badacałysystemtejmaszyneriiisposóbjego
funkcjonowania,maszynerii,którąjestnaszaparatpoznawczy,ten,któ-
rynapotykamybezpośredniowsamymjegoużytku,czyliwrzeczywistym
procesiepoznawania.Kiedyś,wielelattemu,piszącksiążkęoFichtem
iKancie1,pozwoliłemsobiewprowadzićrozróżnienieterminologiczne,
doktóregomożnabywrócićwtymkontekście,bodobrzetupasuje.
Pierwszarecepcja
Krytykiczystegorozumu
widziwtymdzielewy-
łącznieproblematykęepistemicznierozumianejteoriipoznania,czyli
refleksjipoznanianadsamymsobą,nadwłasnymfunkcjonowaniem.
Niemawniejnatomiastjeszczewyraźnegozrozumieniadlafaktu,
że
Krytykaczystegorozumu
inaugurujemyślenietranscendentalne.
Nieprzypadkowosamtenterminniepojawiasięwogólewkręgutych
pierwszychczytelników,takzwolenników,jakiprzeciwnikówKanta,
zjednymwyjątkiem,októrympowiemypodkoniec.Iwtymprzypadku
pojawiasięonowłaściwiewzarodkowej,zalążkowejpostaci.Zbezpo-
średnioepistemicznej,czystojeszczetakiejoświeceniowejiteoriopo-
znawczejperspektywyodczytywaniafilozofiikrytycznejKantawynika
jużwłaściwiesiłąrzeczysposóbtegoodczytania.Otóżniezależnieod
różnic,jakieniewątpliwiedzieląkolejnychuczestnikówtejpierw-
szejdebatyczyteżdebatpokantowskiegomyślenia,możnazauważyć,
żewszystkichcechujezasadniczadezorientacja,brakjednoznaczności
1M.J.Siemek,
IdeatranscendentalizmuuFichtegoiKanta
,PWN,Warszawa1977.
2
