Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1234567891011121314
CodorokuurodzeniaSalomonaMaimonaniemadodziśpełnej
jasności.Sąpodawaneprzezcałkiempoważneźródłaprzynajm-
niejdwiewersje–rok1753albo1754.TobyłlitewskiŻyd,któryurodził
sięwdobrachnależącychdoksięciaRadziwiłławNieświeżu.Wyróż-
niasięonwśródwszystkichczołowychpostaciówczesnejfilozofiinie-
mieckiejuniwersyteckiejiakademickiej–zwyjątkiemmożejednego
Jacobiego,któryzawszeuważałsięzapisarzaibyłraczejpisarzemniż
filozofem–tym,żenigdyniebyłprofesoremżadnegouniwersytetu.
WodróżnieniuodwszystkichpozostałychbyłMaimoncałkowitymsa-
moukiem.Oczywiścieprzeszedł,itozwielkimpowodzeniem,wszystkie
szczebletradycyjnegowykształceniażydowskiego.Wszkolerabinicznej
studiowałTalmudijużjakomłodychłopiecwsławiłsięwśrodowiskach
żydowskichwyjątkowąjegoznajomością.Wwieku11latożeniłsię,było
tojednakbardzonieszczęśliwemałżeństwo.
Notabene
jegopiękną
autobiografięmożnaprzeczytaćpopolsku1.WydanazostaławNiem-
czechw1792roku.Maimon,którynieznałjęzykapolskiego,anie-
mieckiegonauczyłsięsam,jużjakokilkunastoletnimłodzieniecudał
sięwposzukiwaniuszczęściaimądrościdoNiemiec,najpierwdoPrus
Wschodnich,apotemdoBerlina.Błąkałsię,zaprzyjaźniłsięzMojże-
szemMendelssohnem,jednąznajwybitniejszychpostaciniemieckiego
oświeceniaijednocześnieżydowskiegooświecenia,takzwanej
haska-
li
,jednakztejwspółpracynicnadłuższąmetęniewyszło.Opuszczając
Polskęwgrudniu1789roku,napisałtekst,którypóźniejzostałwydru-
kowanyjakodedykacjawjegopierwszejksiążcewydanejponiemiec-
kuwBerlinie–
VersuchüberdieTranszendentalphilosophie
[Próba
ofilozofiitranscendentalnej]zroku1790.Jesttozbióruwagikomen-
tarzydofilozofiikrytycznejKanta,alewgruncierzeczyjużwzalążku
zawieracałąpóźniejsząwłasnąfilozofięMaimona.Jakociekawostkę
natomiastprzeczytampaństwufragmenttejdedykacji.Dedykacjabyła
dlakrólapolskiegoStanisławaAugusta,nosionadatę:Berlin1789.
DoJegoKrólewskiejMościKrólaPolskiegoiWielkiegoKsięciaLitewskiego
Panie!
Ludzieuznawalizdawnawładzęrozumunadsobąidobrowolniepoddawalisię
jejberłu.Wszelakoprzyznalimutylkomocsędziowską,niezaśprawodawczą.
Wolabyładlanichzawszeprawodawcąnaczelnym;rozumwinienbyłokreślać
1S.Maimon,
Autobiografia
,t.1–2,przeł.L.Belmont,przekładuwspółcześniłaipoprawiła
B.Szwarcman-Czarnota,Midrasz,Warszawa2007.
29
