Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Niepełnosprawnośćwujęciuteoretycznymipraktycznym
wsposóbpotoczny,stwierdzanaprawnielubteżgłębokoizolującaspołecznie(za:
J.Kirenko,2007,s.13).Stan,wktórymorzekasięlubmówioniepełnosprawno-
ści,niejeststanempożądanym.Zawszewiążesięzograniczeniamifunkcjonowa-
niaorganizmu,czasamitrwałymiinieodwracalnymi.Dlategosamopojęcienie-
pełnosprawnościokreślasytuacjęczłowieka,opisującgowkontekścienormy.
Abyocenićstanpsychofizycznyjednostki,zawszeodnosimysiędokonkret-
nychkryteriów,którezkoleiwskaźnikaminorm.Możemyjezatemrozróżnić
zapomocąsymptomów,któreanalizujemywróżnychujęciach:
statystycznym,gdzieważnyjeststosunekwydajnościindywidualnej,wyrażony
przezdystanswartościjednostkidowartościwstrefienormalności;
społecznym,gdziebranyjestpoduwagęstosunekstopniaprzestrzeganianorm
społecznych,etycznychiprawnych;
medycznym,gdzieważnyjeststosunekintegralności,pełnosprawności,zrów-
noważeniaczynnościorganówifunkcji;
psychologicznym-tuważnyjestzkoleistosunekdziałaniaprocesówifunkcji
psychicznychorazintegralnośćosobowości;
specjalnopedagogicznym(kategoriapojęciowastosowananaSłowacji),gdzie
ważnepotrzebyjednostkiwymagającejspecjalnejtroskiwychowawczej
(ś.Vašek,A.Stankowski,2006,s.46).
Należyzwrócićuwagę,żeanalizasymptomówmniejszejsprawnościbędziepro-
wadzona,jakwynikazpowyższego,wróżnychcelachiwróżnymzakresie.Może
byćtodiagnozaocharakterzemedycznymdocelówrehabilitacyjnych,atakże
diagnozapsychologiczno-pedagogicznadocelówedukacyjnychlubteżorzeczenie
oniepełnosprawnościdocelówrealizacjiulgiuprawnieńspołecznych.
Istniejewieledefinicjiipodejśćdookreślenianiepełnosprawności,dlatego
ważnejest,abyprześledzić,wjakisposóbujmowanejesttopojęciewszerszych
modelachfunkcjonowaniaczłowieka.Wliteraturzespotykamyopisytrzechnaj-
częściejpodejmowanychiprzytaczanychkoncepcjiwywodzącychsięzróżnych
nurtówmyśleniaoczłowieku:
1.Biologicznakoncepcjaniepełnosprawności-wtymmodelu,opartymnakla-
syfikacjiWHO,osobawskutekuszkodzenianarządóworganizmu(pierwszy
aspekt)doświadczaobniżeniajegosprawnościifunkcjonowania(aspektdru-
gi),awkonsekwencjizmniejszonafunkcjonalnośćorganizmuutrudnialub
teżuniemożliwiapełnienierólspołecznych(aspekttrzeci).
2.Społecznakoncepcjaniepełnosprawnościwskazujenaogółwarunkówśrodo-
wiskaspołecznegoifizycznego(szczególniebariery),któretowarunkimogą
powodowaćtrudnościiproblemyosobyniepełnosprawnej.Zatemodpowie-
dzialnośćzaintegracjęiuczestnictwowpełnieniurólspołecznychponoszą
społeczeństwoiorganizacjepowołanewtymcelu.
3.Biopsychospołecznakoncepcjaniepełnosprawnościstanowikompilacjętrzech
płaszczyznokreślającychdoświadczanieżycia-sferybiologicznej,jednost-
kowejorazspołecznej.ZostałaonazaproponowanarównieżprzezWHO