Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Koncepcjeniepełnosprawnościijejdefinicje
15
wMiędzynarodowejKlasyfikacjiUszkodzeń,DziałańiUczestnictwa(ang.In-
ternationalClassificationofImpairments,ActivitiesandParticipation).Nie-
pełnosprawnośćbędziewięcrozumianajakoodchylenieodnormprzyjętych
wtychtrzechzakresach.Ponadtomodeltenuwzględniaingerencjęwstan
jednostkipoprzezprofesjonalnąpomoc(T.Majewski,1999,s.131-134).
Jakpokazujehistoriapojmowanianiepełnosprawności,niemalżezawszeoso-
bysłabsze,chore,niepełnosprawneiwpodeszłymwiekuzależnebyłyodich
społecznegopostrzeganialubspołecznegointeresu.Wkażdejzwymienionych
koncepcjiistotnejestodniesieniedorólspołecznych.Kategorianiepełnospraw-
nościsprowadzasięzatemdoopisujednostkiwspołeczeństwie,gdzieprzyjmuje
wskaźnikiużytecznościdlaprawidłowegojegofunkcjonowania.Różnicamiędzy
przedstawionymimodelamitkwiwczynnikuodpowiedzialnymzapowstanie
niepełnosprawności.
ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WHO)w1980r.przyjęłaMiędzynarodową
KlasyfikacjęUszkodzeń,NiepełnosprawnościiUpośledzeń(ang.International
ClassificationofImpairments,DisabilitiesandHandicaps-ICIDH),aw1999r.
dokonałajejrewizji(ICIDH-2).Dokumenttenklasyfikował,porządkowałide-
finiowałkategorięniepełnosprawności.Dziękitemuwyodrębnionotrzyaspekty
igrupydefinicyjne,zgodnezprzedstawionymiwcześniejmodelami:
uszkodzenielubupośledzenienarządóworganizmu(ang.
impairment),rozu-
mianejakobrak,anormalnośćanatomicznejstrukturyorazbraklubzabu-
rzeniefunkcjipsychicznejalbofizjologicznejorganizmu,czegoprzyczynąjest
uraz,wadawrodzonalubchoroba;
niepełnosprawnośćbiologicznalubfunkcjonalnaorganizmu
(ang.disability),
polegającanawszelkimograniczeniulubbrakuzdolnościwykonywaniaczyn-
nościwsposóbuznawanyzanormalnydlaczłowieka;
upośledzeniei/lubniepełnosprawnośćspołeczna(ang.
handicap),oznaczające
takągorsząpozycjęspołeczną,którauniemożliwiajednostcewypełnianieról
społecznychstosowniedowieku,płciitd.,awynikającezuszkodzeniainie-
pełnosprawnościfunkcjonalnej(por.T.Majewski,1999,s.131;C.Barnes,
G.Mercer,2008,s.22).
Przedstawioneterminyniestanowiąsynonimów,świadcząbowiemood-
miennejsytuacjijednostki.Subtelnościróżnictychpojęćniełatwedoprzeło-
żenianajęzykpolski(por.J.Wyczesany,Z.Gajdzica,2006,s.6).
Dlaśrodowisknaukowychispołecznychważnastałasięinterpretacjaprzez
WHOterminunupośledzeniespołeczne”
.Zwróconodużąuwagęnaspołeczne
następstwaupośledzeniafunkcjiorganizmui/lubniepełnosprawności,które
innewróżnychgrupachspołecznychwzależnościodkontekstukulturowego
(C.Barnes,G.Mercer,2008,s.22).Zatemtakrelatywniepojmowanasytuacja
możezmienićsięwzależnościodsytuacjikulturowejispołecznej.
Jednązkomplementarnychdefinicjiosobyniepełnosprawnejproponuje
T.Gałkowski,którypisze,żenjednostkatakajestwpełniswychpraw,znaj-