Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Ityzostanieszreżyserem
tworzeniestrukturosłabiającychjegoobcość”10.Krakowsko-
-chicagowskihumanistaprzyznajeliteraturzerolępośrednika
Mmiędzynamiaświatem”itęrolę,dodajmy,pełniliteratura
wsposóbnierówniebardziejzapośredniczonyniżfilm–ato
przezwykorzystaniemediumjęzykawerbalnego.Językfilmu
zdajesięnamwszystkimbardziejbezpośredni,jakożenaśla-
dujeludzkisposóbpostrzeganiarzeczywistości(choćgo
niekopiuje)isprawiawrażenieMofiarowaniaświatanatacy”
czy,poprostu,otwarciaoknanarzeczywistość.Filmbowiem
wykorzystujezjawiskotzw.prawdyiluzji,którewyrażasię
wtym,iżświatunaocznionynaekranie(isłyszalnywpostaci
dźwięku,corazczęściejdookolnegolubchoćbystereo)niejako
narzucasięwidzowi,wypraszazawierzenie(niektórzypowie-
dzielibyteż:uczestniczenie),nawetjeśliopowiadanawfilmie
historiareprezentujekonwencjęzgołanierealistyczną.Ufun-
dowanenajegotworzywieijęzykuaspektyodbiorufilmu–
awięczawierzenieopowieści,częściowezawieszeniewłasnej
odrębnościieksterytorialnościorazmechanizmprojekcji-
-identyfikacji(inaczejnazywanyMstrukturąsympatii”,nato-
miastwnowszychopracowaniachspodznakukognitywizmu
znanyjakoMamalgamacja”)–sprawiają,żeprocestentoczy
sięzmniejszymioporaminiżpoznawanietekstuliterackiego,
jestbardziejspontaniczny,bywa(choćniekoniecznie)mniej
refleksyjnyabardziejemocjonalnyniżpoznawanieliteratury,
choćwżadensposóbniemożnamuodmówićwaloruczytania11.
Istotakontrolowanegooddaniasięodbiorcyfilmowi(izarazem
oszałamiającegosukcesutejformysztuki)kryjesięw–inicjo-
wanymjakopoznaniezmysłowe–psychologicznymmechani-
zmie,któryuświadamianosobiejużupoczątkówkina:
ZatemoglądającRashomonarozumowoMpoznajemy”,emocjo-
nalniezaśModczuwamy”sekwencję[filmowych–W.B.]zdarzeń,
którewistocienigdyniemiałymiejsca,niesąrealne,sąMtylko
filmem”.Wdodatku,jakdowodziłpierwszyteoretykkina,Hugo
Munstenberg,doświadczamyfilmowegoświataiodczuwamygo,
10M.P
.Markowski,dz.cyt.,s.198.
11PisałemotymwewspomnianejjużpracyTekstywlustrzeekranu,
dz.cyt.
