Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
cychrzeczy.Ijakotakastanowiolbrzymikrokwewolucjiczłowieka.Jestzdol-
nościąantycypacjiiźródłemaktywnościtwórczej4.
Wyobraźniatotakżepewna,możnabypowiedzieć,codziennazdolność
dosnuciamarzeń,planównaprzyszłość,nawetśnienianajawie-kreowa-
niawielokształtnegoświatapozaobrębemnaszegożyciapraktycznego,
ajednakmocnoznimzwiązanego.Potoczniewłaśnietakjestrozumiana.Nie
należyjednakzapominać,żewyobraźnianiejestsamoistnąfunkcjąumysłu
człowieka,zwykłeczemuśtowarzyszy-czytospostrzeżeniuczyteżformom
myśli-natympolegajejspecyfika.Powiązanazdziałalnościąkulturowąstaje
sięzdolnościąnowatorską,inspirującązmiany,itonietylkowramachsztuki
czydesignu.
Wyobraźniapełniniebagatelnąfunkcjęwcałościdoświadczeńżycio-
wychczłowieka,awteoriachfilozoficznychbywanawetzdolnościądointe-
gracjiwielufunkcjiumysłu-katalizatoremjegodziałania;jesttowyobraźnia
wpełnitwórcza.DodatkowoodkońcaXVIIwiekuumacniaonaswąpozycję
wwielościzastosowańzarównowestetyce,jakiwsztuce(cozostanieuka-
zanewposzczególnychrozdziałach),traktowanajakoniewyczerpywalne
źródłotwórczościartystycznej.TakpiszeoniejCharlesBaudelaire:"Tajemni-
czązdolnościąjesttakrólowazdolności.Jestbliskawszystkiminnym,pobu-
dzaje,śledowalki.[Ź]Wyobraźniajestanaliząisyntezą”5.Wieluartystów
nawiązujebezpośredniodoteoriiwyobraźnibądźtworzywłasneteorie.Naj-
mocniejszympiętnemniewątpliwienaznaczaonasurrealizm.Wyobraźniajest
tuzarazemfundamentemiwyznacznikiempoznania.ItakjakuBaudelaire’a,
łączywszelkieaspektyrzeczywistości,bezniejżadnedyspozycjepsychiczne
niefunkcjonująwpełniswychmożliwości.Jedenzteoretykówsurrealizmu
AndréBretonpiszeowyobraźni:"Onato,uwolnionawsurrealizmieodwię-
zów,chcenietylkoprzyswajaćsobieznaneformy,aleśmiałostwarzaćnowe,
mówiącinaczej:gotowajestogarnąćwszystkiestrukturyświataujawnio-
negoinieujawnionego.Dajenamnićprzewodnią,któraprowadzinadrogę
Gnozyjakopoznanierzeczywistościponadzmysłowej.Niewidzialnewidziane
wwiecznejtajemnicy”6.
4Zob.J.BRONOWSKi:TheVisionaryEye.London1978,s.9.
5Ch.BAUDELAiRE:Rozmaitościestetyczne.Tłum.J.GUZE.Gdańsk2000,s.249.
6A.BRETON:Surrealizmwswoichdziełachżywych.Tłum.A.WAżyK.W:Surrealizm.Teoriaiprak‑
tykaliteracka.Antologia.Red.A.WAżyK.Warszawa1973,s.236.
