Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
krychdoświadczeńistresów(Maslach,1982b).Ponadtoprzemawiazatymjejuniwer-
salnośćiwielowymiarowepodejścieorazspecyfikatychgruppracowniczych.
WypaleniesięwzawodzieMaslach(1998b)nazywautratątroskioczłowieka,ponie-
ważwiążesięonozprofesjamiznaturyswejzajmującymisięzinnymiludźmi,ajego
objawyłącząsięwpewnegorodzajudehumanizacjęwpodejściudoinnegoczłowieka.
Wspólnącechątychgrupzawodowychjestciągłykontaktzdrugimczłowiekiemjako
podmiotempracyorazobrazpacjenta,zróżnychwzględówbędącegowtrudnejsytuacji,
potrzebującegopomocy,wymagającegoszczególnejtroskiiuwagi.Jesttotakżeko-
niecznośćdużegozaangażowaniasięipoświęcenia,radzeniasobiezobciążeniemprze-
życiamiisytuacjąchorych.
Maslachwrazzewspółpracownikami(Maslach,Goldberg,1998)dostrzegawypale-
niezarównojakoproblemzawodowy,jakikliniczny,arozpatrujegowtrzechniezależ-
nychwymiarach(Maslach,Goldberg,1998):
Wyczerpanieemocjonalne–odnosisiędouczucianadwerężeniaemocjonalnego
ipozbawieniazasobówemocjonalnychdanejosoby.Przyczynytoprzepracowanie
ikonfliktypersonalnewmiejscupracy.Brakujejejenergii,bystawićczołakolejnym
dniomipomagaćinnymosobomwpotrzebie.Jesttopodstawowywymiarnapięcia
wwypaleniu.
Depersonalizacja–odnosisiędonegatywnych,bezdusznychreakcjinainnych,co
częstowiążesięzutratąidealizmu.Zazwyczajrozwijasięwodpowiedzinawyczerpanie
emocjonalneinapoczątkustanowielementochronny–bufor.Jednakistniejeryzyko,że
zdystansowanie,oddzielenieprzerodzisięwdehumanizację.Komponentdepersonaliza-
cjiodpowiadainterpersonalnemuwymiarowiwypalenia.
Obniżeniepoczuciaosiągnięćosobistych–odnosisiędopogorszeniapoczucia
kompetencjiiproduktywnościwpracy.Topoczuciepogorszonejwydajnościpowiązane
jestzdepresjąiniezdolnościąradzeniasobiezwymogamipracyimożesięnasilać,gdy
brakujewsparciaspołecznegoorazmożliwościrozwojuzawodowego.Upracowników
pojawiasięwówczaspoczucienieadekwatnościwzakresiepomocypacjentom,które
prowadzidoporażki.Tenkomponentodpowiadawymiarowisamoocenywypalenia.
1.1.1.Wypaleniezawodowewperspektywiewielowymiarowej
Wbadaniachnadwypaleniemzawodowymprzełomoweokazałosięopublikowanie
przezMaslach(1982b)oryginalnejkoncepcjitraktującejzjawiskowpłaszczyźniewie-
lowymiarowej.Towłaśnieonauporządkowałajegoobrazkliniczny,uwypuklającgene-
zęidynamikętegosyndromu.Autorkatauważa,żezespółburnout,czyliwypalenia
zawodowego,dotyczywszczególnościosóbintensywniezaangażowanychwintymne
problemyinnychludzinaturypsychologicznej,społecznejifizycznej.DlaMaslachwy-
paleniejestprocesemdestrukcyjnym,odpowiedzialnymzaniskiemoralepracowników,
absencjęchorobową,płynnośćkadrorazobniżeniejakościusługświadczonychpotrze-
bującymprzezsłużbęzdrowiaiopiekęspołeczną.Stałelubciąglepowtarzającesiępo-
budzenieemocjonalneoraznadmiernychronicznystresuznajeonazabardzoobciążają-
cedoznaniedlakażdejistotyludzkiej,niejednokrotnieodbierającezdolnośćdopracy.
Trójskładnikowadefinicjawypalenia,przedstawionaprzezMaslach(1982a),wraz
zodpowiadającymjejnarzędziempomiarowym,niezostaławyprowadzonazżadnej
