Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Syndromwypaleniazawodowego
Problematykastresuiwypaleniazawodowegopodejmowanajestwliteraturzepsycho-
logicznejodlatsiedemdziesiątychXXwieku.Samookreślenie„wypaleniesię”(burn-
out),choćmetaforyczne,oddajetrafnieistotędoświadczanegoprzezjednostkęwyczer-
paniasiłnaskuteksilniestresującychwarunkówpracy.Zostałoonowprowadzonedo
językanaukiwewczesnychlatachsiedemdziesiątychwAmeryce–równolegleinieza-
leżnieodsiebie–przezpsychiatręHerbertaFreudenbergeraipsychologaspołecznego
ChristinęMaslach.
Freudenberger(1974),obserwującwolontariuszypracującychzmłodocianyminar-
komanami,zauważyłunichpoupływierokuwyczerpaniesiłizniechęceniedodalszej
działalnościcharytatywnej,conazwałwypaleniem,asprowokowanetymspostrzeże-
niembadaniakontynuowałwramachswojejpraktykipsychiatrycznej.Podobnykieru-
nekbadańpodjęlipóźniejinnibadacze(Edelwich,Brodsky,1980;Farber,1983;Harrison,
1983).
RównocześnienaUniwersytecieBerkeleyMaslachzeswoimiwspółpracownikami
(1976)zaczęłaanalizowaćwystępująceupracownikówzawodówspołecznychpewne
negatywneobjawy.Osobyreprezentującezawodypolegającenaniesieniupomocyin-
nym(lekarze,pielęgniarki,nauczyciele,wychowawcy,policjanciipracownicyspołecz-
ni)wanaliziewłasnychdoświadczeńwśrodowiskupracyzwracałyuwagęnaemocjo-
nalnewyczerpanie,zanikuczuciowości,negatywnepostawywpostrzeganiusiebie
iinnych.ZjawiskotoMaslachnazwałaterminem„wypaleniesię”,aokolicznościzain-
teresowaniasyndromemwypaleniazawodowegowpłynęłynadalszeanalizytegozjawi-
ska,odmienneodzainicjowanychprzezFreudenbergera,któryskoncentrowałsięna
analizachklinicznychiwypracowaniuspecyficznychformpomocypsychologicznej.
Maslachswoimispostrzeżeniamizainteresowałainnychpsychologówspołecznychzwie-
lukrajów,opracowałanarzędziadopomiaruwypalenia–MBI,uwzględniającprzytym
główniestrukturęidynamikętegozjawiska.Zostałypodjętemiędzynarodowebadania
opartenatymnarzędziu(Schaufeli,Maslach,Marek,1993).Istotnąkwestiąrozwoju
problematykiwypaleniabyłoto,żeprzebiegałonniezależnieodszerokiegonurtubadań
nadstresemzawodowym,którykoncentrowałsięnastresiewynikającymześrodowiska
pracyzwiązanegozprzemysłem,aniezzawodamispołecznymi.Teoretycznychpod-
stawdoanalizyprzeciążeniapojawiającegosięwzawodachspołecznychwkategoriach
stresudostarczyłainterakcyjnaanalizastresuwypracowanaprzezLazarusaiwspółpra-
cowników(Lazarus,1982;1986;1991;1993a;1993b;Lazarus,Folkman,1984;1987;
Jeruzalem,1993).Stresspołecznyujmowanyjesttujakodynamicznasekwencjapowią-
zanychprocesów,interpretacjiiwartościowaniastresorów(ocenapierwotna)orazoceny
