Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Wśródwyrazówobcegopochodzeniawjęzykupolskimgalicyzmy,czylizapożyczenia
zfrancuskiego,zajmująmiejsceszczególnezkilkupowodów.Niesąwynikiembliskości
geograficznejobuobszarówjęzykowych,niewynikajązdługotrwałegobezpośredniego
kontaktu,jakzdarzasiętowskutekpodbojuiokupacjidanegoterytoriumprzezludność
mówiącąinnymjęzykiem.Sąrezultatemkontaktówkulturowych,uwarunkowanychfak-
tamihistorycznymi:krótkiepanowanieHenrykaWalezegowPolsce,małżeństwapolskich
władcówzFrancuzkami(WładysławIV,JanKazimierz,JanIIISobieski),aleiznaczenia
FrancjiwwiekachXVII–XVIII,zarównopodwzględempolitycznym,gospodarczym,
jakikulturalnym.
Mimożeokresnasileniafrancuskichwpływównajęzykieuropejskie,wtympolski,
minąłponadtrzywiekitemu,galicyzmywciążnależądosłownictwapowszechnieużywa-
nego.ZopracowańMałgorzatyWitaszek-Samborskiej(1992)iTadeuszaPiotrowskiego
(2008)wynika,żeokoło13–16%wyrazówobcegopochodzeniawpolszczyźnietowyrazy
zapożyczonezjęzykafrancuskiego.WśródbogatejliteraturydotyczącejstosunkówFrancji
zPolskąlicznesąteżpracepoświęconekontaktomjęzykowym.Zamieszczonabibliografia,
choćzpewnościąnieobejmującawszystkichpublikacjinatentemat,pozwalanazapo-
znaniesięzgłównymizagadnieniamizwiązanymizzapożyczeniami,atakżezhistorią
poszczególnychzjawiskjęzykowychiform.
Niniejszapublikacjaskierowanajestdowszystkichzainteresowanychjęzykiempol-
skim,polonistówiromanistów,zawieraobjaśnieniawyrazówzaczerpniętychzesłowników
współczesnejpolszczyznyinależącychprzeważniedozasobusłownictwaogólnego.
Genezasłownika
Podstawąmakrostrukturystałasięsporządzonaprzezmnieprzedponaddwudziestoma
latylistawyrazów,którewSłownikujęzykapolskiegopodredakcjąMieczysławaSzymczaka
(1982–1983)uznanezostałyzapochodzącezjęzykafrancuskiego.Niektórymwyrazom
przypisanobłędniefrancuskąproweniencję,innepominięto.Niepodjęłamjednakwówczas
dokładniejszychbadańnadzapożyczeniami.Pokilkulatachpostanowiłamwykorzystać
zebranywykazponad1600galicyzmówdlacelówdydaktycznych.Przezkilkalatsyste-
matycznaanalizafrancuskichzapożyczeńwewspółczesnejpolszczyźniebyłaprzedmiotem
moichzajęćzestudentamiIViVrokufilologiiromańskiejUniwersytetuJagiellońskiego.
Ustaliłamschemat,wedługktóregoomawialiśmykolejnewyrazy.Interesowałanasdata
pojawieniasięgalicyzmuwpolszczyźnie,jegoznaczeniepierwotneiwspółczesneoraz
asymilacjawjęzykupolskim.Jednakromanistaniemógł,moimzdaniem,pomijaćhistorii
etymonu,czylifrancuskiegowyrazuzapożyczonegoprzezjęzykpolski.Sięgaliśmywięcdo
francuskichsłowników,bypoznaćpochodzenieiewolucjęznaczeniainteresującychnassłów.
XXV
