Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żołnierzearmiiJerzegoWaszyngtonamierzyliponad170cmiich
wysokośćciałabyłaraczejbliskażołnierzomEisenhowera(Steckel
1992,1995).Nieoczekiwanązmianąwamerykańskiejhistoriiba-
dańtrendusekularnegowysokościciałabyłojejobniżeniewpo-
łowieXIXstulecia.Tendencjataujawniłasięgłównieumieszkań-
cówmiastpowstającychnałnocykontynentu.Przedstawiciele
„nurtupesymistów”zyskalikolejnynamacalnydowód,żeproces
industrializacjiimodernizacji(wpoczątkowymokresie)przynosi
obniżeniebiologicznegostandardużycia,mimopoprawianiasię
takichmiernikówekonomicznych,jakindeksycenipłac(Kop-
czyński2006).Takiewynikibadańogniskowałydyskusjęwokół
odróżnieniaekonomicznegoibiologicznegostandardużycia.Ba-
daczebrytyjscytwierdzili,żenawetjeślistatystycznieekonomicz-
newarunkiżyciarodzinrobotniczychpoprawiałysię,toitakja-
kośćżyciaulegałapogorszeniu.ZdanychdotyczącychWielkiej
BrytaniiwpoczątkuXIXwiekuwynika,iżmającdowyborudo-
datkowąporcjężywnościlubszklankędżinu,częstowybieranoto
drugie(Crafts1997).
TerytoriumPolskiporozbiorowejmożestanowićbardzocieka-
wyobszarbadawczywzakresietrendówsekularnych,ponieważ
polityczno-ustrojoweigospodarczenastępstwazaborówsilnieod-
cisnęłyswojepiętnonatychterenach.Czyzatemzmieniającasię
podzaborami,ajednakwdobiepowszechnejmodernizacjiiindu-
strializacji,rzeczywistośćspołeczno-ekonomicznarównieżznajdo-
wałaodzwierciedleniewosiąganychwartościachcechachbiolo-
gicznych?
Dyskusjanadstanembiologicznymludnościpolskiejrozpoczę-
łasięjużwdrugiejpołowieXIXwiekuseriąartykułówJanaLu-
dwikaPopławskiego,publikowanychnałamach„Głosu”(Kop-
czyński2006).OcenastanuzdrowiarekrutówzKongresówki,
którejtowarzyszyłorównieżzbadaniewysokościciała,pokazała,
żePolacynależądonajniższychwcałymImperiumRosyjskim
(Syrniew1886,Anuczyn1889).Popławski(1886)wyciągałztych
wynikówwniosekostopniowejdegeneracjirasowejPolaków,która
miałabyćwywołanafaktempozbawieniawłasnejpaństwowości.
JegoopiniespotkałysięzkrytykązestronyWścieklicy(1888),
którywykazał,żewysokośćciałapoborowychniemusiiśćwparze
zdobrymstanemzdrowia,aponadtoodsetekodraczanychze
służbywlatach1874–1883malałijednymzpowodówbyłwłaśnie
złystanzdrowiaowychniedoszłychrekrutów.Dużązasługą
10