Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bieżącyrozmiarto„rozmiarfenotypowy”.Uczłowiekatendługi,
powolny,historycznyprocesredukcjideficytu,awięczmniejsza-
niażnicypomiędzypotencjałemwzrostowymafaktycznieosią-
ganąwysokościąciałanazywamytrendemsekularnym(Steckel
1995,Bateson2001).
Najczęściejwliteraturzeprzedmiotuwyrażanyjestpogląd,że
podstawowąprzyczynąpowiększaniasięosiąganychwartościwy-
sokościciałajestpoprawastandardówcywilizacyjnych,głównie
jakościżywieniaiwarunkówhigienicznych.Likwidacjaokreso-
wychklęskgłoduichronicznegoniedożywieniaprzezzastosowa-
niewprodukcjiżywnościzdobyczycywilizacyjnychmogłabyć
przyczynkiemdostartutrendu.źniejszejegoprzyspieszenie
wiązałosięprawdopodobniezprzechodzeniemodpożywieniabo-
gategowwęglowodanydopożywieniazcorazwiększymudziałem
białka(Wolański1979,Livi-Bacci1991,Piontek2004).Jednak
chwilowychzałamańtrendu(wżnychokresachhistorycznych)
lubjegoodwrócenia(wlatachtrzydziestychXIXwieku)niemożna
wyjaśnićjedyniekwestiamiodżywianiaczypoprawąogólnychwa-
runkówżycia(Henneberg2001,Kopczyński2006).Zmianyantro-
pometrycznewiązanesąrównieżzprzemianamizachodzącymi
wumieralnościorazdługościtrwaniażycia(Fogel2004).Badania
prowadzoneprzezbadaczybrytyjskichiamerykańskich,ado-
kładniejrezultatytychbadań,wpisywałysięzazwyczajwdyskusję
natematstandardużyciawpoczątkachepokiindustrializacji.
Floud(1998)dowodził,żestandardżyciarobotnikówmierzony
wysokościąciałapodnosiłsię,począwszyod1820roku,wraz
zkońcemwojennapoleońskich.OdmiennątezęgłosiłEricHobs-
bawn(1957),którytwierdził,żeindustrializacjapogarszastan-
dardżyciaipotrafiłjąudokumentowaćdanymipomiarowymi.
Tymsamymjakopierwszypostulowałwykorzystaniewbadaniach
standardówżyciadanychantropometrycznych.Powoływałsię
wswoichanalizachnacorazliczniejszedowody,żewysokośćciała
członków„społecznościtradycyjnych”zmniejszasięwsytuacji,
gdyzostająoniwciągnięciwobszarfunkcjonowaniazasadgospo-
darkirynkowej.Rolnicymogącysprzedaćswojetowaryograniczali
konsumpcjęwłasną,zatemmimopoprawywskaźnikówgospodar-
czychichbiologicznystandardżyciasiępogarszał(Fogel2004,
Kopczyński2006).Drugimośrodkiem,wktórymdynamicznie
rozwijałysiębadaniahistoryczno-antropometrycznebyłyStany
ZjednoczoneAmeryki.WyjątkowośćAmerykipotwierdzafakt,że
9