Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Wyspiański–artystaAgonu
naktórychtlewystąpiłabywyraźnieodrębnośćMatejki.Ijąłokreślaćkaż-
dyobrazzosobna:całągamę.Ktośzauważył,żetakichobrazówznaleźć
bymożnaparę,leczinnychniema.Wyspiańskiwzruszyłramionami:Taki
drobiazg!Cóżłatwiejszego,jakjewymalować40.
Wyspiańskijesttutyleżreżyserem,coartystąhappeningu;aranża-
cjazastanejrzeczywistościłączysięzuruchomieniemtego,coistnieje
potencjalnie.DMatejko”jesttutematemdopomyślenia,zadaniemdla
intelektuiwyobraźni.Istotnejestnapięcieestetycznebudującepolifo-
nicznąprzestrzeń.Głoszabierareżyserkomponującyspektakl,rozda-
jącyroleantagonistomtak,abyzróżnychstronnaświetlićto,cojest
migotliwym,zmiennym,niepokojącymcentrum.Matejką.
4.Dziełosztuki–polemwalki
DrugiezakończeniepodejmiewątekAgonu,któregomiejscemjest
dziełosztuki.Wrócimyzatemponiekąddotropuwskazanegoprzez
BolesławaLeśmiana,leczzkoniecznościąistotnejmodyfikacji.Leśmia-
nowskąrelacjęartysta–model(azatemDNatura”)zastąpimyrelacją
artysta–modelsztukireprezentowanejprzezPrekursora.
TeoriamitologiiartystyBloomazbudowanazostaławoparciu
oliteraturęijejbohateramisąwybitnipoeci.Bloomrozpatrujesześć
możliwychwariantówowejrelacjimiędzyadeptemaprekursorem:to
Clinamen,czylipoetyckaomyłka,Tessera,czylidopełnienieiantyteza,
Kenosis,czylipowtórzenieinieciągłość,Demonizacja,czyliantywznio-
słość,Askesis,czylioczyszczenieisolipsyzm,Apophrades,czylipowrót
zmarłych.Wskazaneprzezniegomechanizmyrządząceowymizwiąz-
kamisąjednaktaksformułowane,iżbezspecjalnegouszczerbkudla
precyzjiwywodumożnajeuogólnićizastosowaćnaterenieinnychsztuk.
DlaBloomapojęcienowoczesnegopoetyłączysięnierozerwalnie
zDbrzemieniemheroicznegodualizmu”41–rozdarciapomiędzypra-
gnieniemautokreacjiniepowtarzalnegoindywiduumaprzekonaniem
oobecnościInnegoPoetywkażdymgeścietwórczym.PojęcieWpływu
PoetyckiegowywodziodBlake’aidefiniujewnastępującysposób:
40T.Żuk-Skarszewski,WnatchnieniuiwŜyciucodziennym,cyt.za:Wyspiański
woczachwspółczesnych,t.II,s.115.
41H.Bloom,Lękprzedwpływem,s.78.
