Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp...
15
wjakiśszczególnysposóbzapadliwichpamięci,wewspólnymdoświadczeniu
zmagańzrzeczywistościąedukacyjną.
Niebezpowoduprzyjmujesięwewspółczesnejpedagogicezałożenie,zgod-
niezktórymabyproceskształceniaiwychowaniabyłwogólemożliwy,warto
kierowaćsięzasadą,żewszystkiezaangażowaneweńpodmiotysąwolne.
Wychowanieopierasięnawolnościjakonapodstawie,żeproceswychowaw-
czyjestspotkaniemdwóchwolności,szanujedrugiegoczłowiekajakotakiego,jako
wolność.Jeślinegujetenszacunek,negujewłasnedziałania,swójwpływnadrugiego
człowieka,ponieważbydoprowadzićgododziałania–takabytenaktpozostałauten-
tycznieaktem,toznaczybypobudzałagowolność–trzebaszanowaćinnośćiwolność
drugiego9.
Lękprzedwolnościąnauczycielirodziciągłąpokusęjejtłumienia.Sądzisię,
żewiarawwolnośćpedagogaimożnośćzaufaniajegokompetencjompozbawia
władzępaństwowąwpływunapowszechnąpolitykęedukacyjnąijejklientóworaz
prowadzidochaosu.Odnoszęwrażenie,żeokresrządówRomanaGiertychawy-
zwoliłtypypostawucieczkowych,naprzetrwanie,bymiećświętyspokój,bywnic
sięnieangażowaćponadto,cowładzezwierzchnieczyniąobowiązującym.
Odpowiedzialnejwolnościnauczycieliboisięprzedewszystkimwładza
oświatowaitonakażdymszczeblujejwystępowania(odcentrumpośrodowisko
lokalne).Chcącbowiemwspołeczeństwiezmierzającymdodemokracjiuzasadnić
potrzebęisensownośćswojegoistnienia,musijegoobywateliprzekonaćdotego
wtakisposób,byniepojawiłsięzjegostronyjakikolwieknawetcieńwątpliwo-
ścicodomożliwościikoniecznościbyciamanipulowanymizzewnątrz.Skoro
niemożnajużnikogototalitarnie(wsensiepolityczno-społecznym)zniewalać,to
trzebatakgouwieść,bynadalbyłzniewolony,nierozpoznającczynieodczuwając
tegostanu.Wnaszymkrajunadalnarzucasięnauczycielomnietylkookreślo-
nąstrukturępracy,aleijejkoncepcję,czegonajlepszymprzykładembyłokres
rządówwresorcieRomanaGiertycha.Administracjaoświatowa,chcącposiąść
nauczycieli,zobowiązujeichdoogromnejpracyiluzorycznejizmuszatymsa-
mymdouznaniailuzjizapracęautentyczną.Ocenianienauczycieliwedługtakich
kryteriów,jak:poziomdyscyplinywklasieszkolnej(cisza,ład,porządek,pokora,
brakoporu,tłumieniekrytyki,braklubnieujawnianiekonfliktówitp.)czywskaź-
nikiefektywnościkształceniaiwychowania(średniaocen,średniawypożyczeń
książek,poziomabsencjidzieciwszkole,liczbadziecikorzystającychzformzajęć
pozalekcyjnych,liczbaolimpijczyków,udziałwkonkursach,turniejach,losyab-
solwentówszkoływdalszymkształceniuitp.)musiprowadzićdopozoranctwalub
selekcyjnegonastawieniadodzieciwtokuedukacji.
9
R.Léveque,F.Best,Filozofiaedukacji[w:]Rozprawyowychowaniu.Filozoficzne,psycholo-
giczneisocjologiczneaspektywychowania,red.M.DebesseiG.Mialaret,PWN,Warszawa1988,
s.21–22.
