Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DorotaMerecz-Kot
Tabela1.1.EwolucjadefinicjizdarzeniatraumatycznegowDSM
WydanieDSM
Definicjazdarzeniatraumatycznego(kryteriumA)ijegoprzykłady
DSM-III
DSM-III-TR
DSM-IV
DSM-IV-TR
DSM-5
Rozpoznawalnystresor,którywywołałbyobjawyuprawiekażdego,np.katastrofa
naturalna,przypadkowezdarzenie(ciężkiwypadek,katastrofalotnicza,duży
pożar),zamierzonezdarzenie(bombardowanie,tortury,obózśmierci,gwałt,
walkamilitarna).Traumamożebyćdoświadczeniemjednostkowym(np.gwałt)
lubbyćwspółdzielonazinnymi(np.walkamilitarna).Niektórezestresorówmają
wysokipotencjałtraumatyzacji(np.obózkoncentracyjny),inne–mniejszy
(wypadekdrogowy)
Zdarzenie,którewykraczapozazakreszwykłychludzkichdoświadczeńijestźródłem
znaczącegostresudlaprawiekażdegoorazwiążesięzpoważnymzagrożeniem
życialubfizycznejintegralności5,np.katastrofanaturalna(powódź,trzęsienieziemi),
przypadkowezdarzenie(wypadeksamochodowyzciężkimiobrażeniami,katastrofa
lotnicza,dużypożar,osunięciesięstrukturyfizycznej6)izdarzeniazamierzone
(bombardowanie,tortury,obózśmierci,gwałt,walkamilitarna)
Zdarzenieskutkująceśmierciąlubobrażeniamialbowiążącesięzgroźbąśmierci
bądźpoważnychobrażeńlubzagrożeniemfizycznejintegralności(osoby)
Zdarzeniutowarzysząintensywnystrach,bezradnośćlubzgroza(udziecimoże
siętowyrażaćpoprzezzdezorganizowanezachowanieiwzmożonepobudzenie
widocznewzachowaniu)
Przykłady:
1.Udziałwakcjachmilitarnych,doświadczenieatakuzużyciemprzemocy(napaść
seksualna,atakfizyczny,rozbój,rabunek,bycieporwanym,byciezakładnikiem,
atakterrorystyczny,tortury,byciejeńcemwojennymlubwięźniemobozukoncen-
tracyjnego,bycieofiarąkatastrofynaturalnejlubspowodowanejprzezczłowieka,
udziałwciężkimwypadkusamochodowym7)
2.Takżebycieświadkiemnapaścizużyciemprzemocy,wypadku,wojny,
katastrofylubnagłainieoczekiwanakonfrontacjazeszczątkamiludzkimi
3.Dowiedzeniesię,żektośzosóbnajbliższych(rodzina,przyjaciele)doświad-
czyłnapaścizużyciemprzemocy,poważnegowypadku,doznałpoważnych
obrażeń,nagleinieoczekiwaniezmarł,powzięcieinformacjiozagrażającej
życiuchorobiewłasnegodziecka
Zdarzenietraumatyczneskutkująceśmierciąlubpoważnymiobrażeniamialbo
wiążącesięzgroźbąśmiercibądźpoważnychobrażeńlubprzemocseksualna
doświadczonanajedenalbowięcejzwymienionychdalejsposobów
Przykłady:
1.Doświadczeniawojnyjakocywili/lubjakożołnierz,doświadczenieataku
zużyciemprzemocy(atakfizyczny,rozbój,rabunek),przemocseksualna
(wymuszonapenetracjaseksualna,takżezasprawąalkoholulubnarkotyków,
nadużycieseksualne,bezkontaktowewykorzystywanieseksualne,handel
seksualny8),bycieporwanym,byciezakładnikiem,atakterrorystyczny,tortury,
byciejeńcemwojennymlubwięźniemobozukoncentracyjnego,bycieofiarą
katastrofynaturalnejlubspowodowanejprzezczłowieka,udziałwciężkim
wypadkusamochodowym,nagłyikatastrofalnyincydentmedyczny(np.wybu-
dzeniewtrakcieoperacji,wstrząsanafilaktyczny)
26
5Wtekściedodanoteżrozwinięciedotyczącereakcjiemocjonalnejnazdarzenie,którą
zwyklecharakteryzująintensywnystrach,przerażenieibezradność(DSM-III-TR,1987).
6Naprzykładkatastrofabudowlana,osunięciesięziemizagrażającesiedzibomludzkim.
7WDSM-IVjakoprzykładpodawanorównieżuzyskaniediagnozychorobyzagrażającej
życiu,jednakwDSM-IV-TRtenprzykładwycofano.
8Wprzypadkudzieciprzemocąseksualnąmogąbyćnieadekwatnedowiekudzieckado-
świadczeniaseksualnebezprzemocyfizycznejiniedoprowadzającedoobrażeń.
